Αναπόφευκτη η οδός της σύγκρουσης για τον Αντώνη Σαμαρά - του Στρατή Λιαρέλλη

Αναπόφευκτη η οδός της σύγκρουσης για τον Αντώνη Σαμαρά 22 Ιουλίου 2010
του Στρατή Λιαρέλλη

Συνιστά κοινοτοπία και χιλιοειπωμένη εξαγγελία η θεωρία της νέας σελίδας και της καινούριας αρχής για κάθε κόμμα το οποίο διοργανώνει ένα συνέδριο. Έτσι οι θεωρίες της επόμενης ημέρας δίνουν και παίρνουν. Συχνά, βέβαια, όλα αυτά αποδεικνύονται κενά περιεχομένου, καθώς ένα συνέδριο αποτελεί συνήθως το αποτέλεσμα μιας πολιτικής διεργασίας η οποία ολοκληρώνεται και αποκτά τον απαραίτητο συμβολισμό μέσα από τις διακηρύξεις και τις αποφάσεις ενός συνεδρίου. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται αυτές τις διεργασίες κυρίως μέσα από τις εναλλαγές προσώπων, όταν και εφόσον αυτές επέρχονται.

Στην περίπτωση της Νέας Δημοκρατίας και του συνεδρίου που ολοκληρώθηκε την περασμένη Κυριακή, τα πράγματα είναι ή μπορεί να εξελιχτούν τελείως διαφορετικά. Πρώτον, γιατί το συνέδριό της σηματοδοτεί το τέλος μιας μεταβατικής περιόδου μετά την εκλογή του Αντώνη Σαμαρά στην ηγεσία του κόμματος. Δεύτερον, γιατί το τοπίο των εσωκομματικών ισορροπιών έχει ανατραπεί δραματικά μετά τη διαγραφή της Ντόρας Μπακογιάννη.

Το ζητούμενο συνεπώς για τον Αντώνη Σαμαρά δεν είναι η επιβεβαίωση της κυριαρχίας του. Αυτό φαινόταν να αποτελεί στοίχημα όταν εξαγγέλθηκε το συνέδριο, όταν έδειχνε ότι μπορεί να αποτελέσει έναν άτυπο δεύτερο γύρο μεταξύ των δύο διεκδικητών της ηγεσίας. Τώρα πλέον ο Αντώνης Σαμαράς είναι αντιμέτωπος με τον εαυτό του. Και αυτό είναι δυσκολότερο στη διαχείρισή του.

Ουσιαστικά δηλαδή ο Αντώνης Σαμαράς καλείται να δημιουργήσει τη ΝΔ του Αντώνη Σαμαρά. Και επ’ αυτού θα κριθεί και από τους ψηφοφόρους της ΝΔ και από τους πολίτες συνολικά. Το ουσιαστικό δίλημμά του (πέραν των ρηματικών διακηρύξεων) είναι κατά πόσο θα αποτελέσει συνέχεια της καραμανλικής ΝΔ και συνεπώς θα διαχειριστεί μια κατάσταση ή θα προχωρήσει σε ρήξεις και τομές για να δημιουργήσει ένα σύγχρονο και ριζοσπαστικό κόμμα της Κεντροδεξιάς.

Όλα αυτά προϋποθέτουν συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές και συγκρούσεις, στις οποίες νομοτελειακά θα οδηγηθεί εκτός αν επιλέξει την οδό της διαχείρισης. Και πάνω από όλα απαιτούν ιδεολογικοπολιτικό περιεχόμενο. Άλλωστε και ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς γνωρίζει ότι ο πυρήνας της νικηφόρας πορείας του, που τον ανέδειξε στην ηγεσία της ΝΔ, είναι το ότι κατόρθωσε να προσδώσει ιδεολογικοπολιτικά χαρακτηριστικά στη σύγκρουσή του με την Ντόρα Μπακογιάννη. Ουσιαστικά την παρέσυρε στο δικό του γήπεδο εξωθώντας τη να απολογείται για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης Καραμανλή, ενώ ταυτοχρόνως εμφανίστηκε αυτός ως εκπρόσωπος της λαϊκής και κοινωνικής Δεξιάς.

Τώρα όμως, στην προσπάθειά του να συνθέσει αντιλήψεις και υπό το φόβο της αντίδρασης παλαιών αξιωματούχων και εκφραστών της καραμανλικής πτέρυγας κινδυνεύει να πέσει στην παγίδα που έπεσε η Ντόρα Μπακογιάννη. Κι αν η Ντόρα σύρθηκε από τον αντίπαλό της, ο Σαμαράς μπορεί να πέσει μόνος του στην παγίδα.

Η στήριξη της θητείας του Κώστα Καραμανλή αποτελεί ψευτοδίλημμα. Η ρήξη με το παρελθόν είναι αναπόφευκτη. Το ζητούμενο είναι αν θα επέλθει με όρους που θα επιλέξει ο ίδιος ο Σαμαράς ή αν θα υποχρεωθεί. Αν και είναι βέβαιο ότι και αντιδράσεις αξιωματούχων θα επιφέρει και δυσαρέσκεια σε τμήματα ψηφοφόρων θα προκαλέσει, αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη για να προσδώσει καθαρότητα στόχων και σαφήνεια πολιτικής. Άλλωστε το ζητούμενο για τη ΝΔ είναι η επούλωση των πληγών των οπαδών της από τη βαριά ήττα και τα αίτια που την προκάλεσαν και η δημιουργία συνθηκών για να ανακτήσει μια πολιτική ηγεμονία στο μέλλον.

Αυτό, για να επιτευχθεί βεβαίως, απαιτείται και ιδεολογική σαφήνεια, αλλά και πολιτική σταθερότητα. Και στην περίπτωση της ΝΔ και του Αντώνη Σαμαρά τίθενται δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, να προσδώσει περιεχόμενο στη στάση του για καταψήφιση του Μνημονίου. Ότι δεν υπαγορεύτηκε, δηλαδή, από στείρα αντιπολιτευτική λογική, αλλά ήταν προϊόν πολιτικής προσέγγισης και συνδέεται άρρηκτα με τη θέση του για κοινωνικό φιλελευθερισμό. Ασφαλώς, όμως, για ένα κόμμα εξουσίας αυτή η επιλογή πρέπει να συνδέεται και με υπεύθυνη και αξιόπιστη προσέγγιση, με δεδομένο ότι η χώρα κινδυνεύει ακόμη και με χρεοκοπία αν πρυτανεύσουν στείρες και ξεπερασμένες αντιλήψεις.

Το δεύτερο κρίσιμο ζήτημα για τον Αντώνη Σαμαρά είναι ότι οφείλει να προσδιορίσει επακριβώς τις θέσεις του για το τι σημαίνει πατριωτισμός σήμερα. Τόσο στενά για τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, όσο και για τη σύνδεση των διεθνών σχέσεων με την οικονομική συγκυρία. Πόσο μάλλον που ο ίδιος ως πολιτική προσωπικότητα έχει φορτίσει και συνδέσει τη διαδρομή του με συγκεκριμένες επιλογές.

Μόνο με αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί η ΝΔ να ανακτήσει τα χαρακτηριστικά μιας παράταξης που δεν καθορίζεται μόνο από ιστορικά στοιχεία συνοχής, αλλά διαθέτει και προοπτική για τον τόπο. Σε αντίθετη περίπτωση, πολύ απλά η διαχείριση της συγκυρίας και των εσωκομματικών ισορροπιών θα οδηγήσει νομοτελειακά σε μιζέρια και αποστροφή των πολιτών.