Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2014

ΤΟΥΡΚΙΑ, ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ


ΤΟΥΡΚΙΑ, ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

         Οι εξελίξεις μέσα στο 2014 ήταν καταιγιστικές στη Μέση Ανατολή. Οι ακραίοι σουνίτες του Islamic State of Iraq and al-Sham (ISIS) ή Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL), μετά τη ραγδαία προέλασή τους και την απόκτηση του ελέγχου σημαντικών περιοχών στο βόρειο και δυτικό Ιράκ, διακήρυξαν την εγκαθίδρυση «Ισλαμικού Κράτους» (ΙΚ). Οι τζιχαντιστές πολεμούσαν για την εγκαθίδρυση «χαλιφάτου» σε πολύ ευρεία έκταση που κάλυπτε περιοχές του Ιράκ, τη Συρίας, της Ιορδανίας και του Λιβάνου. Η κατάσταση στη Μεσοποταμία ήταν εξαιρετικά κρίσιμη. Οι τζιχαντιστές ισλαμοφασίστες επιχειρούσαν και γενοκτονία στα εδάφη που έλεγχαν. Οι ανελέητες, με υπερσύγχρονα όπλα επιθέσεις τους εναντίον των περιοχών που είναι γνωστές και ως Νότιο (Β. Ιράκ) και Δυτικό Κουρδιστάν (Συρία) καθώς και η μεθόδευση εξόντωσης των χριστιανικών πληθυσμών της Μεσοποταμίας έδειχνε τους βασικούς στόχους τους: Υποταγή των κουρδικών περιοχών - κάτι που συνιστά και επιδίωξη της νεοοθωμανικής Τουρκίας των Ερντογάν-Νταβούτογλου - και εξαφάνιση των μη μουσουλμανικών πληθυσμών. Η Αγκυρα πλαισίωνε την συμμετοχή της στη συμμαχία κατά του «ΙΚ/ISIS» ως απόφαση που κυρίως θα στόχευε το PKK μαζί με το «ΙΚ/ISIS». «Δεν θα μπούμε σε πόλεμο εκτός αν η συμμαχία αλλάξει στρατηγική», δήλωσε ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, προσθέτοντας ότι η Τουρκία δεν αποδεχόταν «την μονοδιάστατη πολιτική της συμμαχίας». Στη διήμερη εξέγερση των Κούρδων (6-7 Οκτωβρίου 2014), που αποτέλεσε μήνυμα αλλά και γενική πρόβα για την κήρυξη της ανεξαρτησίας τους, εκατοντάδες χιλιάδες Κούρδοι βγήκαν στους δρόμους σε δεκάδες πόλεις στο τουρκοκρατούμενο Κουρδιστάν αλλά και σε μεγαλουπόλεις της Τουρκίας[1], πυρπολώντας εκατοντάδες δημόσια κτίρια και αγάλματα του Κεμάλ. Στις 14 Οκτωβρίου τουρκικά αεροσκάφη βομβάρδισαν δυνάμεις του PKK στην Νταγκλίτσα της επαρχίας Χακαρί, στην πρώτη επιχείρηση του τουρκικού στρατού κατά των Κούρδων τα τελευταία δύο χρόνια[2]. Ο πόλεμος στο Κομπάνι ήταν και πόλεμος μεταξύ της Τουρκίας και του ΡΚΚ. Στη μάχη αυτή η Τουρκία ηττήθηκε από μικρό αριθμό «ελεύθερων πολιορκημένων».

         Εξάλλου, οι επιθέσεις των τζιχαντιστών μπορούσαν πλέον να εκδηλωθούν οπουδήποτε στον κόσμο. Πρόβλημα για την Ελλάδα - που το τροφοδοτεί η μαζική παράνομη μετανάστευση - υφίσταται και εξαιτίας της παρουσίας ισλαμιστών ανάμεσα στους μετανάστες. Ζήτημα είναι και η συμμετοχή στο ISIS/IK και άλλες ισλαμιστικές οργανώσεις Αλβανών, κυρίως από το Κόσοβο και την ΠΓΔΜ[3]. Η Ελληνική πολιτεία πρέπει να είναι έτοιμη και για αντιμετώπιση τζιχαντιστών, και οι πολίτες να είναι προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο. Η απόφαση της κυβέρνησης της Ελλάδας για ενίσχυση των Κούρδων του Β. Ιράκ που μάχονται εναντίον των τζιχαντιστών[4] θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι κινείται σε ορθή κατεύθυνση - μετά από χρόνια - αλλά εφόσον θα εντασσόταν σε έναν συνολικό ανασχεδιασμό της εθνικής στρατηγικής. Πώς συμβάλλει σε έναν επαναπροσδιορισμό στρατηγικής η πραγματοποίηση της συνόδου του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας τον Δεκέμβριο στην Αθήνα, τη στιγμή που η Τουρκία παραβιάζει κατάφωρα και πειρατικά την ΑΟΖ της Κύπρου, και ενώ παρέχει στήριξη στους τζιχαντιστές; Και όταν η κατά την Αγκυρα ενιαία μειονότητα, οι «Τούρκοι της Δυτικής Θράκης» αποτελούν πιόνια στις προσπάθειες εφαρμογής του δόγματος του «στρατηγικού βάθους» της Τουρκίας και της ενιαίας αναθεωρητικής πο­λιτικής του τουρκικού κατεστημένου.

         Η διαμόρφωση μακροπρόθεσμου συνολικού εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού, που διέπεται από τα ιστορικά διδάγματα και την γνώση της σύγχρονης γεωπολιτικής, συνιστούσε αναπόφευκτη ανάγκη από αρκετά χρόνια[5]. Η Ελλάδα έπρεπε να επαναπροσδιορίσει την στρατηγική της τόσο σε αποτρεπτική κατεύθυνση όσο και στην κατεύθυνση της διασφάλισης του εθνικού ελέγχου των πλουτοπαραγωγικών πόρων της, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι υδρογονάνθρακες. Για να αντιμετωπίσει την τουρκική στρατηγική, η Ελλάδα όφειλε να προωθήσει μια καλά σχεδιασμένη συνεργασία των βαλκανικών λαών και κρατών, αυτοτελώς και στο πλαίσιο της Ε.Ε. Ως προς την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. να συμβάλει αποφασιστικά στην απόρριψη από τους Ευρωπαίους της τουρκικής επιδίωξης. Ελληνοτουρκικός διάλογος δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί αν πρώτα η Τουρκία: - Δεν άρει την ανακήρυξη ως «αιτίας πολέμου» της άσκησης από την Ελλάδα του δικαιώματος επέκτασης των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. - Δεν αναγνωρίσει το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 και ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υφαλοκρηπίδα και την Α.Ο.Ζ. - Δεν διακηρύξει σεβασμό στις συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων και στο Ιταλικό πρακτικό παράδοσης των Δωδεκανήσων (1947), που καθορίζουν τα σημερινά σύνορα. - Δεν αποσύρει τα στρατεύματα κατοχής από την Κύπρο και δεν σταματήσει το διαρκές έγκλημα του εποικισμού στο νησί.

         Στον ευρύτερο γεωπολιτικό χώρο, η Ελλάδα και ο Ελληνισμός χρειάζονταν, από χρόνια, μια καλά σχεδιασμένη, ιστορικά τεκμηριωμένη, ιεραρχημένη και πολυδιάστατη ελληνική - και ευρωπαïκή - εξωτερική και ενεργειακή πολιτική. Μια τέτοια πολιτική θα έπρεπε να εκφράζεται με εξειδικευμένο τρόπο στα Βαλκάνια καθώς και στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η Ελλάδα έπρεπε και χρειαζόταν να επαναπροσδιορίσει τη στρατηγική της στη βάση της επίτευξης της εθνικής ανεξαρτησίας. Ο επαναπροσδιορισμός απαιτείται να γίνει τόσο σε αποτρεπτική κατεύθυνση έναντι κάθε επιβουλής των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, πρώτα από την Τουρκία, και βεβαίως σε συντονισμό σχεδιασμού και ενεργειών με την Κύπρο, όσο και στην κατεύθυνση της διασφάλισης του εθνικού ελέγχου των πλουτοπαραγωγικών πόρων της, στους οποίους συμπεριλαμ­βάνονται και οι υδρογονάνθρακες. Οριοθέτηση της ΑΟΖ δεν μπορεί να υπάρξει εάν δεν υπάρξει πρώτα ανακήρυξή  της.

         Οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και η απομόνωση της Τουρκίας ευνοούν την συνεργασία Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου και  Αιγύπτου. Οι τρείς πρώτες χώρες τουλάχιστον είναι κοινοβουλευτικές δημοκρατίες και χαρακτηρίζονται από σταθερότητα, παρά τα οικονομικά προβλήματα. Είναι αξιόπιστοι σύμμαχοι και εταίροι των ΗΠΑ και της Ε.Ε. Τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στις θάλασσές τους τις καθιστούν σοβαρές εναλλακτικές ενεργειακές επιλογές, ιδιαίτερα για την Ευρώπη. Τέλος, η διεθνής κατακραυγή κατά της Τουρκίας για την πολιτική Ερντογάν προσφέρει σπουδαία ευκαιρία στις τέσσερις χώρες να προωθήσουν περισσότερο τη συνεργασία τους, όχι μόνο στην ενέργεια, αλλά και στην ασφάλεια. Εξάλλου, με την κρίση που δημιουργήθηκε στις σχέσεις της Τουρκίας με τους σιίτες αλλά και με τμήμα των σουνιτικών δυνάμεων (Αίγυπτος), για την Ελλάδα παρουσιαζόταν στα ανατολικά της δυνατότητα για αναβάθμιση των σχέσεών της με τον αραβικό και ιρανικό κόσμο. Τέλος, θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο επεξεργασίας και η προώθηση μιας ειδικής σχέσης συνεργασίας με τη Ρωσία στην Άμυνα, τους εξοπλισμούς, την ενεργειακή πολιτική και τους αγωγούς. Βεβαίως, η Ελλάδα πρέπει να διατηρήσει ρόλο αυτόνομου δρώντος και καθεμιά από τις εν λόγω συνεργασίες να γίνει με αποσαφηνισμένους όρους, ώστε να αξιοποιηθούν οι γεωπολιτικές συγκυρίες που έγιναν πιο ευνοϊκές για την Ελλάδα καθώς και για την Κυπριακή Δημοκρατία.

         23 Νοεμβρίου 2014

Θόδωρος Σ. Μπατρακούλης




[1] «Army imposes curfew after 21 killed in Turkey pro-kurdish protests», 09 Oκτωβρίου 2014, http://www.institutkurde.org/. Προσπελάστηκε 16.10.2014.

[2] Benny Avni, «Has Turkey entered the anti-ISIS Coalition to Counter the Kurds?», 05.10.2014, http://www.newsweek.com/-275256. «Τουρκία: Δεν θα μπούμε σε πόλεμο (με το Ισλαμικό Κράτος)», 14.10.2014, http://www.tribune.gr/world/ news/article/81258/. «Η Tουρκία κήρυξε τον πόλεμο στους Kούρδους», 14.10.2014, http://www.hellas-now.com/2014/10/

[3] Πρβλ. ενδεικτικά: Stephen Schwarz, «ISIS and the Kosovar Albanians», 12 Αυγούστου 2014, http://www.huffingtonpost.com/stephen-schwartz/isis-and-the-kosovar-alba_b_ 5670061. html. «Albanian Jihadist Militants Link up on Facebook», 06 Iουνίου 2014, http://www.balkaninsight.com/en/article/the-islamic-state-speaks-albanian-on-facebook. Προσπελάστηκαν 29.11.2014.
[4] «Η Ελλάδα στέλνει πυρομαχικά στους Κούρδους που μάχονται τους ισλαμιστές», 24.09.2014, http://www.onalert.gr/stories/i-ellada-stelnei-pyromaxika-stous-kourdous
[5] Πρβλ. Παναγιώτης Κονδύλης, Θεωρία του Πολέμου. Επίμετρο, Αθή­να: Θεμέλιο, 1998. Παναγιώτης Ηφαιστος, Εισαγωγικό σχόλιο για το βιβλίο του Α. Νταβούτογλου, Εναλλακτικές κοσμοθεωρίες. Η επίδραση της ισλαμικής και της δυτικής κοσμοθεωρίας στην πολιτική θεωρία, 2011, όπ. π., 28.02.2011. Θόδωρος Σ. Μπατρακούλης, Τουρκία και Ανατολικά Ζητήματα, Α΄ Τόμος, Από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στη νεότερη Τουρκία (υπό έκδοση). Θόδωρος Μπατρακούλης, «Για μια εθνική στρατηγική: Γεωιστορία, προκλήσεις και δυνατότητες», 07.12.2012, http://theodorosbatrakoulis. blogspot.com.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου