Ο νέος γύρος διεθνών αντιπαραθέσεων και η Ελλάδα - του Θόδωρου Μπατρακούλη

Ο νέος γύρος διεθνών αντιπαραθέσεων και η Ελλάδα

*

         Με τα πρόσφατα γεγονότα βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη δύο πολύ σοβαρές και περίπλοκες διεθνείς κρίσεις. Η μία εστία είναι αυτή του φονικού πολέμου στην Ανατολική Ουκρανία που μαίνεται τους τελευταίους μήνες. Οι δραματικές εξελίξεις στην Ουκρανία τους πρώτους μήνες του 2014, η απόφαση της Κριμαίας να ανεξαρτητοποιηθεί (μέσω δημοψη­φίσματος) και οι αιματηρές συγκρούσεις στις ανατολικές επαρχίες της Ουκρανίας όξυναν τις σχέσεις της Ρωσίας με τα κράτη της Δύσης. Η Ουκρανία αποτελεί πεδίο ιδιαίτερα επικίνδυνης διελκυστίνδας των ΗΠΑ και άλλων δυτικών δυνάμεων με τη Ρωσία. Υπάρχουν αναφορές στην ανάδυση μιας νέας φάσης Ψυχρού Πολέμου, ενώ άλλοι αναλυτές δεν υιοθετούν τέτοιες εκτιμήσεις. Πάντως, στις δυτικές χώρες πλειάδα πολιτικών ηγετών, αναλυτών και ΜΜΕ δεν αμφέβαλλαν: Για τον πόλεμο στην Ουκρανία, για την Κριμαία, ακόμα και για την κατάρριψη του αεροσκάφους υπαίτιοι είναι το Κρεμλίνο, ο Πούτιν. Όμως, όπως γίνεται συχνά, η πραγματικότητα στις διεθνείς σχέσεις είναι περισσότερο σύνθετη. Στο ζήτημα της Ουκρανίας, οι ΗΠΑ βασικά, και οι άλλες δυτικές δυνάμεις είχαν πολλαπλούς, στόχους. Εχει υποστηριχθεί - με μια επιγραμματική διατύπωση - ότι οι ΗΠΑ αφενός επιδίωξαν την διάρρηξη της σχέσης της σημαντικής γεωπολιτικά αυτής χώρας με τη Ρωσία. Αφετέρου, επιτύγχαναν παράλληλα την εξασθένηση των σχέσεων της τελευταίας με την ΕΕ και την αποτροπή της δημιουργίας μιας στενότερης γερμανορωσικής συνεργασίας. Επιπλέον, προωθείται μια πολιτική που πλήττει τον ίδιο τον πυρήνα της οικονομικής ισχύος της Ρωσίας, που έχει στο επίκεντρο την εξαγωγική βιομηχανία των υδρογονανθράκων της.

         Εξάλλου υπάρχει η πολλαπλή κρίση στην Εγγύς-Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική. Η αρχική, από το 2011, κρίση στη Συρία - όπου το ποσοστό των Ελληνορθοδόξων ανέρχεται στο 5% του πληθυσμού της χώρας - εξελίχθηκε σε αιματηρότατο πόλεμο με εκτεταμένη εμπλοκή διαφόρων διεθνών δρώντων. Οπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, και άλλες δυνάμεις του σουνιτικού Ισλάμ (Σαουδική Αραβία, Κατάρ, ποικίλες ισλαμιστικές ομάδες που κινούνται στον αστε­ρισμό της Αλ Κάιντα και πέριξ αυτού), η Τουρκία υποστήριξε την ετερόκλιτη αντιπολίτευση εναντίον της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ Άσαντ. Η Τουρκία των Ερντογάν-Νταβούτογλου προωθούσε, μαζί με τις σουνιτικές δυνάμεις του Κόλπου, τη δημιουργία ενός νέου «χαλιφάτου», στο οποίο επιδίωκε να παίζει ρόλο πρωταγωνιστή[1]. Χιλιάδες άνθρωποι από χώρες εκτός της περιοχής ταξίδεψαν, οι περισσότεροι μέσω Τουρκίας, στο Ιράκ και στη Συρία ως «μουσουλμάνοι τουρίστες» και μετατράπηκαν σε τζιχαντιστες μαχητές που πρωταγωνιστούσαν στην σουνιτική ισλαμιστική εξέγερση[2]. Οι ένοπλες ισλαμιστικές ομάδες που δρούν στις χώρες αυτές χρηματοδοτήθηκαν από τις σουνιτικές φιλοδυτικές μοναρχίες (Σ. Αραβία, Κατάρ, κλπ.) και τη σιωπηρή έγκριση της Δύσης. Ολοι αυτοί συμπίπτουν στην επιδίωξη μέσω της δράσης αυτών των οργανώσεων να περιοριστεί η σιιτική-ιρανική απειλή. Η αντοχή της κυβέρνησης Ασαντ δυσκόλεψε τις επιδιώξεις του συμπλέγματος εσωτερικών/εξωτερικών δρώντων που προσπαθούν να ελέγξουν τη χώρα. Εξάλλου, στο εσωτερικό της Τουρκίας υπάρχει σημαντική αμφισβήτηση της πολιτικής/ πολιτισμικής ομοιομορφοποίησης βάσει των σουνιτικών νεοοθωμανικών προτύπων που θέλουν να επιβάλουν ο Ερντογάν και οι συνεργάτες του στο ΑΚΡ. Οι Ερντογάν-Νταβούτογλου είχαν ζητήσει πιο επιθετι­κά βήματα για την ανατροπή του Άσαντ, περιλαμβανομένης και της δημιουργίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στη Συρία. Η κυβέρνηση Ομπάμα έδειξε απροθυμία να ανα­λάβει το είδος της δράσης που θα ήθελαν η Τουρκία και άλ­λες σουνιτικές δυνάμεις (Σαουδική Αραβία, Κατάρ, ποικιλώνυμες σουνιτικές ισλαμιστικές ομάδες). Η Ουάσιγκτον είχε δείξει, με την προσωρινή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ανάμεσα στο τελευταίο και τις χώρες «P5+1» (24 Νοεμβρί­ου 2013)[3], να επιλέγει μια επανεξισορρόπηση μέσω της βελτίωσης της σχέσης της με την Τεχεράνη.

         Στο Ιράκ η κατάσταση παρέμενε ρευστή αφότου τα στρατεύματα των ΗΠΑ είχαν αποχωρήσει από το Ιράκ (η αποχώρηση είχε αρχίσει τον Ιούνιο του 2009 και ολοκληρώθηκε μέχρι τον Δεκέμβριο του 2011). Εξακολουθούσε σε διάφορες χώρες η εγκαθίδρυση διεθνών εξτρεμιστικών ισλαμιστικών δικτύων, το πλέγμα των οποίων είχε εκτεθεί και λόγω της στήριξης τους στην τζιχαντιστική υπόθεση στη Συρία και το Ιράκ. Στο τελευταίο, τους πρώτους μήνες του 2014 το μακελειό ήταν σε τόσο υψηλά ή και υψηλότερα επίπεδα από ό,τι κατά τη διάρκεια της εισβολής των ΗΠΑ και της κατοχής. Ο φόρος των καθημερινών θανάτων από τη σύγκρουση Σουνιτών / Σιιτών ήταν πολύ μεγάλος. Οι ακραίοι Σουνίτες του Islamic State of Iraq and al-Sham (ISIS) ή Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL, ελληνικά αρχικά ΙΚΙΛ), μετά την ραγδαία προέλασή τους και την απόκτηση του ελέγχου σημαντικών περιοχών στο βόρειο και στο δυτικό Ιράκ, διακήρυξαν την εγκαθίδρυση Ισλαμικού κράτους («χαλιφάτου»)[4]. Εσπερναν τον τρόμο στους χριστιανικούς πληθυσμούς και στις λοιπές θρησκευτικές μειονότητες της περιοχής (σιίτες, γεζίντι, σαμπάκ κ.ά.)[5]. Το ΙΚΙΛ στις αρχές του Αυγούστου άρχισε μια σειρά επιχειρήσεων στο βόρειο Ιράκ καταλαμβάνοντας πολυάριθμα χωριά και υποδομές στρατηγικής σημασίας, όπως το φράγμα της Μοσούλης στον Τίγρη ποταμό και πετρελαιοπηγές. Οι Κούρδοι πεσμεργκά της Περιφερειακής Διοίκησης του Κουρδιστάν κατόρθωσαν λίγες μέρες αργότερα να ανακαταλάβουν το εν λόγω φράγμα, επωφελούμενοι και των εναέριων πληγμάτων που κατέφεραν αμερικανικά βομβαρδιστικά εναντίον των δυνάμεων του ΙΚΙΛ.

         Στη Λιβύη η κατάσταση μετά την ανατροπή και την θανάτωση του Καντάφι (τέλος Αυγούστου 2011) παρέμενε για αρκετό καιρό ρευστή και αβέβαιη. Πέραν των άδηλων εσωτερικών εξελίξεων, προέκυψαν διασπορά τεράστιων αριθμών όπλων και κύματα προσφύγων σε ολόκληρη την περιοχή[6]. Στη Λιβύη αναδείχτηκαν διάφορες αντιμαχόμενες ομάδες. Υπήρχε ουσιαστική ακυβερνησία[7]. Η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη. Στη στάση που θα έπρεπε να κρατήσει η Αθήνα, όφειλε να συνυπολογίσει και τα ζητήματα που αφορούν την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνης (ΑΟΖ). Η Ελλάδα έχει σαφώς συμφέρον να ανακηρύξει/καθιερώσει τη δική της ΑΟΖ, όπως έπραξε η Κύπρος. Το θέμα της ΑΟΖ αναδεικνύει τη σημασία κάθε ακριτικού νησιού της Ελλάδας. Μια από τις σημαντικές περιπτώσεις είναι και η Γαύδος (έτσι εξηγούνται η επίσκεψη του πρώην προέδρου Μπους στην νήσο και το μεγάλο ενδιαφέρον των Τούρκων). Επειδή η Ελλάδα δεν είχε ανακηρύξει την ΑΟΖ της, η Λιβύη του Καντάφι είχε συμπεριλάβει την ελληνική Γαύδο στη δική της ΑΟΖ. Η διαφορά λύθηκε διά της διπλωματικής οδού, αλλά η φύση της υπόθεσης έδειχνε τους κινδύνους που διατρέχει μια χώρα που αποφεύγει να ανακηρύξει τη δική της ΑΟΖ. Το χάος της μετά Καντάφι εποχής δημιουργούσε για την Ελλάδα  πρόκληση όσον αφορά την διαχείριση του εν λόγω ζητήματος. Αφενός υπήρχε απουσία αξιόπιστου συνομιλητή, αφετέρου το πολιτικό κενό θα μπορούσε να αποτελέσει και ευκαιρία για την Ελλάδα.

         Από πρώτη άποψη μπορεί να θεωρηθεί ότι οι εν λόγω κρίσεις ήτα ανεξάρτητες μεταξύ τους (ιδιαίτερα αυτή της Ουκρανίας και αυτές των εστιών της Μέσης Ανατολής). Η εκτίμηση αυτή αμφισβητούνταν. «Η αναμέτρηση είναι συνολική, στρατόπεδο της Δύσης εναντίον του αντίπαλου της Ανατολής. Με επίκεντρο, αλληλένδετα, την αμφισβήτηση της δεσπόζουσας θέσης του δολαρίου και τον έλεγχο των πηγών ενέργειας. Οι δυο αυτοί παράγοντες είναι το κοινό σημείο των συγκρούσεων στη Μ. Ανατολή, Ιράκ, Λιβύη, Συρία, της σφαγής στη Γάζα και, κορυφαίο, (ανθρωπιστικά, πολιτικά και στρατιωτικά) στην Ουκρανία.»[8]. Πάντως, από την αρχή του 2014 δημιουργείται ένα «τόξο» γεωπολιτικών μεταβολών σε μια ευρεία περιοχή που εκτείνεται από τη Μέση Ανατολή έως την Κεντρική Ασία και την Ουκρανία. Ηταν σοβαρό ενδεχόμενο οι διεθνείς κρίσεις και στις δύο προαναφερόμενες ζώνες να επιδεινωθούν. Τέτοιες πρόσφατες εξελίξεις συνιστούσαν ενδεικτικά: Η κατάρριψη του Boeing 777 των Μαλαισιανών Αερογραμμών στην Ανατολική Ουκρανία, που παρέσυρε στον θάνατο 298 επιβάτες, και η διεθνής αντιπαράθεση που ακολούθησε.  Η πολεμική ανάφλεξη ανάμεσα στο Ισραήλ και τους Παλαιστινίους προκάλεσε λουτρό αίματος στη Λωρίδα της Γάζα, με παρόν το φάσμα μιας νέας Ιντιφάντα. Οι πρώτοι που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από το χάος του Ιράκ ήταν οι Κούρδοι. Ελεγχαν ήδη το Κιρκούκ, το οποίο θεωρούν ως την ιστορική τους πρωτεύουσα. Ασφαλώς, ο στόχος ενός ενιαίου κουρδικού κράτους δεν φαινόταν τόσο κοντινός. Οι Κούρδοι δεν μπορούσαν να μείνουν  μακριά από τις αναταράξεις που συγκλονίζουν την ευρύτερη περιοχή. Εξάλλου, στο Ιράκ, όπως και στις γειτονικές χώρες, ανάμεσα οι Κούρδοι εμφάνιζαν σημαντικές διαιρέσεις: αφενός αντιπαραθέσεις των παρατάξεών τους (PDK, UPK), αφετέρου ταλαντευόμενοι ανάμεσα στην Αγκυρα και την Τεχεράνη[9]. Ηταν πάντοτε παρούσα η αβεβαιότητα στη Συρία, με σοβαρό το ενδεχόμενο διαμελισμού της. Μια ενδεχόμενη πτώση της δυναστείας των Σαούντ στη Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να επιφέρει επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην περιοχή. Εξάλλου, η αστάθεια είναι εμφανής στο Λίβανο, στην Αίγυπτο, στην Ιορδανία, ακόμα και στην Τουρκία. Οπωσδήποτε, το δίλημμα επιλογής ανάμεσα σε τζιχαντιστικές/σκοταδιστικές δυνάμεις αφενός και φιλοδυτικά δικτατορικά καθεστώτα αφετέρου δεν μπορεί να παράγει εναλλακτικές δημοκρατικές πολιτικές προοπτικές για την περιοχή και τους κατοίκους των χωρών της.

         Αυτές οι εξελισσόμενες διεθνείς αντιπαραθέσεις δεν μπορεί παρά να  επηρεάζουν και την Ελλάδα. Οι ένοπλες συγκρούσεις και οι πιθανές αλλαγές συνόρων, ιδιαίτερα σε σχέση με το κουρδικό ζήτημα, δεν θα μπορούσαν να μην επηρεάσουν και τον ελληνικό χώρο, την Ελλάδα (Αιγαίο, Θράκη) και την Κύπρο. Τα όποια υπολείμματα ή της εθνικής κυριαρχίας κινδύνευαν με εξαφάνιση, ενώ μπορεί να απειληθεί άμεσα η εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδος[10].Στην Ελλάδα δεν ήταν αναγκαία τα προερχόμενα από την Ευρώπη και τα εγγύς γεωπολιτικά υποσυστήματα μηνύματα για να αναδειχτεί η αναγκαιότητα μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής. Ο ελληνικός χώρος, εξεταζόμενος από γεωστρατηγική άποψη, παρουσιάζει διαχρονικά σπουδαία πλεονεκτήματα: Αποτελεί σημείο συνάντησης τριών ηπείρων, ενώνει δύο θάλασσες ζωτικών συμφερόντων (Eύξεινο Πόντο και Μεσόγειο), αλλά παράλληλα ενώνει δύο ωκεανούς, τον Ατλαντικό και τον Ινδικό (μέσω της Μεσογείου, με τα στενά του Γιβραλτάρ και μέσω της διώρυγας του Σουέζ). Από τα τέλη του 2008, προστέθηκαν οι επιταγές της αντιμετώπισης μιας εξαιρετικά σύνθετης οικονομικής κρίσης. Εμφανίστηκε κάποια στιγμή η «ενεργειακή έκρηξη» στην Αν. Μεσόγειο, με τους υδρογονάνθρακες στην κυπριακή ΑΟΖ και στο Ισραήλ και πιθανότατα με τα κοιτάσματα νότια και ανατολικά της Κρήτης. Και με τις εξελίξεις των τελευταίων ετών σε διάφορα μέτωπα, είναι προφανές ότι τα πολλά προβλήματα προκαλούν αμηχανία στην Αθήνα. Και είναι ιδιαίτερα αμφίβολο αν η εν υπνώσει γεωπολιτική αντίληψη και η ελλαδική οικονομική και ενεργειακή διπλωματία θα μπορέσουν να ξυπνήσουν.

Πώς μετρήθηκαν οι συνέπειες της αμφιλεγόμενης υποστήριξη της Αθήνας στους νέους κυρίους του Κιέβου;[11]

Η Αγκυρα χρησιμοποίησε έντονα προκλητική και επιθετική γλώσσα στη Δήλωση που κατέθεσε στις 23 Ιουνίου 2014 στο πλαίσιο της 5^ης συνεδρίασης του Συμβουλίου Σύνδεσης Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) - Τουρκίας. Πρόβαλλε τις διεκδικήσεις της σε βάρος τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας, ζητώντας τη στήριξη και την υιοθέτηση των απόψεων της από την ΕΕ. Επιδίωκε ουσιαστικά να αναχθεί σε Πρωτογενές Δίκαιο από την τελευταία η «διζωνικότητα» της Κύπρου, δηλαδή η αναγνώριση τουρκικού κράτους στο νησί. Η Άγκυρα, με το έγγραφο που είχε παραδοθεί στον ίδιο τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας ζητούσε από την Ελλάδα να παραιτηθεί επισήμως από το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, καλεί την Ε.Ε. να αναγνωρίσει την «τουρκική» μειονότητα στη Δυτική Θράκη και καταγγέλλει ως «μονομερείς» τις ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της. Το εν λόγω έγγραφο, όπου η Άγκυρα χαρακτηρίζει ως «νεκρή/εκλιπούσα» την Κυπριακή Δημοκρατία, αποτέλεσε θρυαλλίδα έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ του κ. Βενιζέλου και της ευρωβουλευτή της Κύπρου Ελένης Θεοχάρους. Η αντιπαράθεση είχε ως αποτέλεσμα την ανταλλαγή βαρύτατων εκφράσεων, και την επίδοση ρηματικής διακοίνωσης από την Αθήνα εναντίον της Κύπρου.

         Toυρκία, στις κρίσιμες εκλογές της 10ης Αυγούστου, ο Ρετζέπ Ερντογάν εκλέχθηκε πρόεδρος της Δημοκρατίας, συγκεντρώνοντας το 51,8% των ψήφων. Ενόψει του ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει ποικίλα προβλήματα στην περιοχή, ήταν πιθανόν να αποφασίσει να κάνει υποχωρήσει σε ζητήματα όπως το κουρδικό. Η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην τουρκική κυβέρνηση και τους Κούρδους θα έδειχναν αν οι παραχωρήσεις των πρώτων προς τους δεύτερους θα ήταν τόσο σημαντικές, ώστε να δικαιολογούν την παύση του ένοπλου αγώνα των Κούρδων. Μπορεί να πιθανολογείται ότι στην Τουρκία Κούρδοι και Αλεβίτες μέλλουν να παίξουν σπουδαίο ρόλο υπό το πρίσμα των εξελίξεων στη Μεσοποταμία και τη Συρία. Πάντως, η Αγκυρα, παρά τις σημαντικές δυσχέρειες που εμφανίζονταν για τους ευρύτερους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς της, δεν θα εγκατέλειπε τις επιδιώξεις της στη Θράκη, στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Θα εξακολουθήσει την προσπάθεια περικύκλωσης του ελληνικού χώρου, σταθεροποιώντας ένα διεθνές περιφερειακό τόξο υπό την ηγεμονία της. Μάλιστα θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί μεθοδικά τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς των Βαλκανίων και να προωθεί ένα δικό της άξονα με χώρες της περιοχής - Αλβανία[12], Σκόπια, «Κοσόβα», και ενδεχομένως Βουλγαρία. Στην τελευταία κλιμακώθηκε πρόσφατα η πολιτική κρίση με υπόστρωμα ανησυχίες για το τραπεζικό σύστημα της χώρας. Οι εξελίξεις σημειώνονταν στο φόντο της αντιπαράθεσης των ΗΠΑ και των Βρυξελλών με τη Ρωσία και της συναφούς διαμάχης για τον αγωγό φυσικού αερίου South Stream. Στις 19 Αυγούστου η κυβέρνηση Ορετσάρσκι ανέστειλε το έργο South Stream έως ότου αυτό να ευθυγραμμιστεί με τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, απόφαση που καλωσόρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή[13].

Ένα από τα πιο ασταθή τμήματα της παγκόσμιας οικονομίας είναι, κατά κοινή ομολογία, η νότια Ευρώπη και ιδιαίτερα η βαλκανική ζώνη, με όλη την οικονομική, πολιτισμική, γεωπολιτική ποικιλότητα που διαθέτουν αυτές οι περιοχές. Στα μέσα Ιουλίου 2014 oι ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, με την ευκαιρία μιας συνάντησής τους, προσκλήθηκαν σε μια διάσκεψη υψηλού προφίλ στη Γερμανία με σκοπό «την υποστήριξη των προοπτικών ένταξής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ κάλεσε τους εκπροσώπους των χωρών σε συνέδριο στις 28 Αυγούστου στο Βερολίνο καθώς η Γερμανία έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στις διαδικασίες που αφορούν τις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης. H καγκελάριος της ηγεμονεύουσας στην ΕΕ και επικυρίαρχης στη χώρα μας Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ παραδέχθηκε ότι εμπλέκεται στις μυστικές συνομιλίες για το όνομα, μεταξύ των Σκοπίων και της Ελλάδας, σύμφωνα με το βουλγαρικό Φόκους, που επικαλείται δημοσίευμα της σκοπιανής «Βέστ».

         Εξάλλου, τι διαδραματίζεται εκατό χρόνια από την κήρυξη της Αυτόνομης Βορείου Ηπείρου (17 Φεβρουαρίου 1914) και από το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας (17 Μαίου 1914); Η Ελληνική εθνική μειονότητα αποτελεί μόνιμο στόχο του αλβανικού εθνικισμού. Το αλβανικό κράτος, παρότι από το 2003, παρότι συμφώνησε να υλοποιήσει μία σειρά δεσμεύσεων για να προχωρήσει η ένταξιακή της πορεία στην ΕΕ, αυτό αντίθετα προσπαθεί να δημιουργεί καθημερινά εμπόδια για την ελληνική μειονότητα. Ουσιαστικά, επιχειρεί σταδιακά να εξαφανίσει την Ελληνική εθνική μειονότητα από την επικράτειά του. Αφού βιολογικά αυτό δεν είναι εφικτό, ο τρόπος που έχει επιλεγεί, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου, ήταν η δημογραφική, γλωσσική και πολιτισμική συρρίκνωση της ελληνικής μειονότητας[14]. Σημειωτέον ότι το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας εξακολουθεί να είναι σε ισχύ ως τις μέρες μας (2014). Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των δικαιωμάτων των Ελλήνων Βορειοηπειρωτών. Kαι εκκρεμούσε πάντοτε η αναζήτηση-εξεύρεση των δυνατοτήτων άσκησης-ανάπτυξης αυτών των δικαιωμάτων αυτονομίας ενώπιον των διεθνών φορέων (ΟΗΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης, Ευρωπαϊκή Ενωση, ΟΑΣΕ), στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και της Νομιμότητας. Ώστε να ανακοπεί η πορεία αποσύνθεσης και μαζικής φυγής του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου που παρατηρείται τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια. Αυτή η εκκρεμότητα υφίσταται τόσο σε επίπεδο επιστημονικής έρευνας όσο και εφαρμοστέας πολιτικής εκ μέρους της Ελλάδας. Τώρα η Αλβανία, μέσω ενός νέου διοικητικού νόμου, επιχειρεί να καταργήσει την υποχρέωση τοποθέτησης δημοσίων πινακίδων στην ελληνική γλώσσα.

         Η Κύπρος δεν έχει απλώς κάποια γεωπολιτική αξία και σημασία, πράγμα που ο καθένας θα πιστοποιούσε. Η σημασία της είναι κεντρική, καθώς βρίσκεται στην καρδιά του χώρου συνάντησης τριών ηπείρων (Ευρώπης–Ασίας-Αφρικής), στην καρδιά του αξονικού χώρου. Σήμερα, ο κυπριακός ελληνισμός απειλείται με εξανδραποδισμό. Ποια είναι η υποστήριξη που του παρέχει η Ελλάδα;  Κανένα κόμμα στην Ελλάδα δεν έχει επεξεργασμένες θέσεις για την Κύπρο και το Κυπριακό[15]. Ένα πρόσθετο δείγμα της απουσίας σαφών και επεξεργασμένων θέσεων για την Κύπρο αποτελούν τα δύο κείμενα - με υπογραφές - για το Κυπριακό που παρουσίασαν πρόσφατα δύο ομάδες στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Το πρώτο, η «Διακήρυξη της Πρωτοβουλίας για το έτος Κύπρου 14» - που συνυπογράφουν 102 προσωπικότητες, ανάμεσά τους και στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, καθώς και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας -  είναι ένα «προσεκτικό κείμενο» που στηρίζει ουσιαστικά το από του Φεβρουαρίου 2014 έγγραφο Αναστασιάδη-Έρογλου. Το δεύτερο, το «κείμενο των 62» (αρχικά) στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ δεν διευκρινίζει αν διαφοροποιείται με τις τοποθετήσεις όλων εκείνων που αποδέχονται την ύπαρξη των δύο πολιτικά ίσων κοινοτήτων και γι αυτό  υιοθετούν τη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (όπως κάνουν και οι αποφάσεις των οργάνων του ΣΥΡΙΖΑ). Συμπληρώθηκαν σαράντα χρόνια από την τραγωδία του 1974 και δέκα χρόνια από την απόρριψη του διαλυτικού για την Κυπριακή Δημοκρατία σχεδίου Ανάν. Επιβάλλεται επιτέλους να ανοίξει ο φάκελος της Κύπρου και να δοθούν στη δημοσιότητα τα αρχεία της ελληνικής Βουλής, όπως έχει ζητήσει και η Βουλή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χρειάζεται ευρύτατη συσπείρωση και κινητοποίηση δυνάμεων που θέλουν να υπερασπιστούν τον δίκαιο αγώνα του κυπριακού λαού. Να γίνει γνωστό το περιεχόμενο της «Διακήρυξης Αναστασιάδη-Ερογλου» της 11ης Φεβρουαρίου 2014, που ουσιαστικά οδηγεί σε «λύση» χειρότερη εκείνης του άθλιου σχεδίου Ανάν.  Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει ομολογήσει, ότι οι Έλληνες που θα εγκατασταθούν - υποτίθεται στα πλαίσια της «Ομόσπονδης Κύπρου» - στα νυν Κατεχόμενα, δεν θα μπορούν ούτε να ψηφίζουν, ούτε να ψηφίζονται, θα στερούνται δηλαδή βασικών Δημοκρατικών και ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Θα πρόκειται για ξεχωριστό κράτος, χαλαρά δεμένο με το νότιο τμήμα του νησιού, ακριβώς για να το κηδεμονεύει αυτό και την πλούσια ΑΟΖ του! Οι Ελληνοκύπριοι δηλαδή πρόσφυγες, που θα γυρίσουν στις εστίες και τις περιουσίες τους δεν θα μπορούν να έχουν λόγο για τον τόπο τους. Αυτός θα είναι και πάλι κατεχόμενος από αναγνωρισμένο και νόμιμο κράτος εν ...κράτει. Επιβάλλεται η πλήρης ενημέρωση και η κινητοποίηση σε Κύπρο και Ελλάδα. Υπάρχουν χειρότερες λύσεις από την μη λύση. Και τέτοια είναι η ενδοτικότητα απέναντι στις αναθεωρητικές δυνάμεις και τα σχέδιά τους για την διατήρηση των «διζωνικών» κεκτημένων της Τουρκίας.         

         Σε όλο τον εν λόγω ευρύτερο χώρο, Ελλάδα χρειαζόταν εδώ και αρκετά χρόνια μια καλά σχεδιασμένη, ιστορικά τεκμηριωμένη και ιεραρχημένη ελληνική/ευρωπαïκή εξωτερική και ενεργειακή πολιτική. Μια τέτοια πολιτική θα έπρεπε να εκφράζεται με εξειδικευμένο τρόπο στα Βαλκάνια καθώς και στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. H διαμόρφωση και η εφαρμογή μα­κροπρόθεσμου συνολικού στρατηγικού σχεδιασμού, που διέπεται από τα ιστορικά διδάγματα και την γνώση της σύγχρονης γεωπολι­τικής, είναι ζωτική και επείγουσα ανάγκη[16]. Η Ελλάδα έπρεπε και χρειαζόταν να επαναπροσδιορίσει τη στρατηγική της στη βάση της επίτευξης της εθνικής ανεξαρτησίας. Ο επαναπροσδιορισμός απαι­τείται να γίνει τόσο σε αποτρεπτική κατεύθυνση έναντι κάθε επι­βουλής των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, πρώτα από την Τουρκία, και βεβαίως σε συντονισμό σχεδιασμού και ενεργειών με την Κύπρο, όσο και στην κατεύθυνση της διασφάλισης του εθνικού ελέγχου των πλουτοπαραγωγικών πόρων της, στους οποίους συμπεριλαμ­βάνονται και οι υδρογονάνθρακες.

Θόδωρος Σ. Μπατρακούλης

Δρ Γεωπολιτικής

theobatrak@gmail.com

theodorosbatrakoulis.blogspot.com

---

[1] Πρβλ. Γεβγκένι Σατανόφσκι, «Λύση για Συρία: Βομβαρδίστε τη Ντόχα, το Ελ Ριάντ, την Αγκυρα», συνέντευξη στο RBTH, 16.09.2013, infognomon.blogspot.gr. Ο Σατανόφσκι ήταν πρόεδρος του ρωσικού Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής.

[2] Πρβλ. ενδεικτικά: Herve Bar, «Ahrar al-Sham jihadists emerge from shadows in north Syria», 13.02.2013, AFP. Προσπελάστηκε 10.05.2013. Aron Lund, «Syria’s salafi insurgents: The rise of the Syrian Islamic Front», March 2013, Swedish Institute of International Affairs. Προσπελάστηκε 10.05.2013.

[3] Anne Gearan/Joby Warrick, «World powers reach nuclear deal with Iran to freeze its nuclear program», The Washington Post, 23.11.2013. Προσπελάστηκε 24.11.2013. «Iran Strongly Rejects Text of Geneva Agreement Released by White House». Fars News Agency. 26.11.2013. Προσπελάστηκε 01.12.2013.

[4] Πρβλ. Δρ Ιωάννης Παρίσης, «Προς ισλαμικό εμφύλιο: Οι συγκρούσεις στο Ιράκ και το «χαλιφάτο» με τα 16 βιλαέτια», Αμυνα & Διπλωματία, Ιούλιος-Αύγουστος 2014, Τ. 274, σσ. 10-16.

[5] Δεκάδες χιλιάδες χριστιανοί έφευγαν προκειμένου να γλιτώσουν από τους τζιχαντιστές που κατέλαβαν την πόλη Καρακός, τη μεγαλύτερη αμιγώς χριστιανική πόλη του Ιράκ. Επίσης, οι πόλεις Ταλ Κάιφ, Μπαρτέλα και Καραμλές εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους τους και ελέγχονταν από τους αντάρτες. «Χαλιφάτο του Ιράκ:Ο μεγάλος διωγμός των χριστιανών», 08.08.2014, www.ethnos.gr

[6] Πρβλ. Yahia H. Zoubir, «Η κληρονομιά του Καντάφι», ελληνική έκδοση του Foreign Affairs, τεύχος Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 2012, foreignaffairs.gr/articles

[7] Πρβλ. «Benghazi declared «Islamic emirate» by militants», 31.07.2014, http://english. alarabiya.net/en/News/middle-east/2014/07/31/Libya-s-Ansar-al-Sharia-declares-Islamic-state-in-Benghazi.html.

[8] Απόστολος Αποστολόπουλος, «Ουκρανία: Ο νεκροθάφτης της Αριστεράς», 13.08.2014, http://infognomonpolitics.blogspot.gr/

[9] Allan Kaval, «Dans Kirkouk, la Jérusalem kurde», Le Monde Diplomatique, Ιούλιος 2014, σ. 10.

[10] Πρβλ. Θεόδωρος Μπατρακούλης, «Η «Μεγάλη Σκακιέρα», η Τουρκια, οι κίνδυνοι για τον Ελληνισμό. Γεωπολιτικά ανάλυση», Ποντιακή Γνώμη, Απρίλτς (Απρίλιος) 2014, σσ. 30-31. 

[11] «US, EU embargo to benefit Turkey», 08.08.2014, http:// www.dailysabah. com/money/ 2014/08/08/us-eu-embargo-on-russia-to-benefit-turkey

[12] Πρβλ. Φρέντυ Μπελέρης, «Η Αλβανική κυβέρνηση σε στενό εναγκαλισμό με τον Ερντογάν», εφημερίδα το Χωνί, 25.08.2013, www.aftonomi.gr. 

[13] «Bulgaria suspends South Stream gas pipeline project», 19.08.2014, http://www. punchng.com/news/bulgaria-suspends-south-stream-gas-pipeline-project/

[14] Πρβλ. Μιχάλης Σέρβος, «Η Αλβανία, η ένταξή της στην ΕΕ και η Ελληνική Εθνική Μειονότητα»,http://www.pseva.com/pseva/index.php?option=com_content&view=artice &id=15&Itemid=16. Ο Μιχάλης Σέρβος είναι εκπρόσωπος Γραφείου Τύπου της Παγκόσμιας Συντονιστικής Επιτροπής Βορειοηπειρωτικού Αγώνα (ΠΣΕΒΑ).

[15] Αυτή την διαπίστωση την επισημαίνει σε πρόσφατο άρθρο του και ο Παντελής Βουτουρής στην «Καθημερινή της Κυριακής» (20/7/14, http://www.kathimerini.gr/ 776569/article/proswpa/synentey3eis/mperdemenh-h-taytothta-ths-kyproy).

[16] Πρβλ. Θεόδωρος Μπατρακούλης, «Για μια εθνική στρατηγική: Γεωιστορία, προκλήσεις και δυνατότητες», 07.12.2012, http://theodorosbatrakoulis.blogspot.com.