Μύθοι & αλήθειες για τα χρήματα των πολιτών

Μύθοι & αλήθειες για τα χρήματα των πολιτών http://www.anixneuseis.gr/?p=40497 Αναρτήθηκε από admin στις 03/6/12 • Απαντήσεις στο κρίσιμο ερώτημα της ασφάλειας των καταθέσεων ζητούν καθημερινά οι Ελληνες αποταμιευτές, καθώς η παρατεταμένη κρίση και οι απειλές περί χρεοκοπίας της χώρας έχουν δημιουργήσει τους δικούς τους μύθους αλλά και την πραγματικότητα γύρω από το θέμα των αποταμιεύσεων των Ελλήνων πολιτών. Μύθοι & αλήθειες για τα χρήματα των πολιτών Απαντήσεις στο κρίσιμο ερώτημα της ασφάλειας των καταθέσεων ζητούν καθημερινά οι Ελληνες αποταμιευτές, καθώς η παρατεταμένη κρίση και οι απειλές περί χρεοκοπίας της χώρας έχουν δημιουργήσει τους δικούς τους μύθους αλλά και την πραγματικότητα γύρω από το θέμα των αποταμιεύσεων των Ελλήνων πολιτών. Σενάριο τρόμου Η κατάσταση προσλαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις κάθε φορά που ένα ανώνυμο e-mail αρχικά ή μια επίσημη δήλωση στη συνέχεια θέτουν θέμα παραμονής μας στο ευρώ, δημιουργώντας συνθήκες ανασφάλειας που εκδηλώνονται με μαζικές αποσύρσεις κεφαλαίων. Οι καταθέσεις στην Ελλάδα κινδυνεύουν από μια πιθανή επιστροφή στη δραχμή και την αυτόματη μετατροπή τους σε ένα νόμισμα που με την υπάρχουσα αξιοπιστία της χώρας εντός και εκτός, θα υποστεί αλλεπάλληλες υποτιμήσεις, ενώ -υπό προϋποθέσεις- κινδυνεύουν και οι καταθέσεις που έχουν διοχετευθεί στην Ευρώπη στην περίπτωση διακρατικών συμφωνιών αλλά και ενός σεναρίου διάλυσης της ευρωζώνης. Στον αντίποδα, η φυγή των καταθέσεων τα τελευταία δύο χρόνια ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την έλλειψη ρευστότητας των τραπεζών, ρευστότητα που αν είχε διοχετευθεί στην αγορά θα είχε απαλύνει τα αποτελέσματα της κρίσης. Ασπίδα Επιπλέον, μετά την ένεση ρευστότητας των 18 δισ. ευρώ που πήραν οι τράπεζες από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αλλά και την εγγύηση των καταθέσεων τόσο από τις ελληνικές τράπεζες όσο και από την ΕΚΤ, απομακρύνεται ο κίνδυνος απώλειας των καταθέσεων ακόμα και στην απευκταία περίπτωση μιας συντεταγμένης εξόδου από το ευρώ. Τα ερωτήματα όμως παραμένουν και ζητούν απαντήσεις, καθώς η κλιμάκωση της κρίσης δημιουργεί νέο μπαράζ ερωτημάτων αναφορικά με την ασφάλεια των καταθέσεων, αλλά και τις εναλλακτικές επιλογές που έχουν οι επενδυτές. Περίπου το 30% του συνόλου των καταθέσεών τους έχουν χάσει οι τράπεζες από τον Ιανουάριο του 2010 μέχρι σήμερα, καθώς έφυγαν 72 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το κομπόδεμα των Ελλήνων (επιχειρήσεων και νοικοκυριών) να είναι σήμερα περίπου 165 δισ. ευρώ. Αυτό μέχρι τέλος Μαρτίου, καθώς εκτιμάται ότι τον Μάιο υπήρξε περαιτέρω μείωση, αν και η ΤτΕ υποστηρίζει ότι η εκροή καταθέσεων είναι ελέγξιμη, χωρίς ωστόσο να δίνει πρόβλεψη για το ύψος της απώλειας των καταθέσεων. Πάντως, ο ίδιος ο διοικητής της ΤτΕ, Γ. Προβόπουλος, προειδοποιεί για τον κίνδυνο μαζικής εκροής καταθέσεων, ενώ πρόσφατα η «Wall Street Journal» αναφέρει ότι ενδεχόμενη μαζική φυγή από τις τράπεζες μπορεί να πυροδοτήσει την έξοδο της χώρας από το ευρώ και θα φτάσει σε τέτοιο σημείο, που θα αναγκαστούν οι ελληνικές αρχές να παγώσουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς και να τυπώσουν το δικό τους νόμισμα, για να διατηρήσουν το χρηματοοικονομικό σύστημα ζωντανό. Ο τρόμος μπροστά στο ΑΤΜ Σήμερα, με τα δεδομένα της μαζικής φυγής δεκάδων δισ. ευρώ από τα θησαυροφυλάκια των τραπεζών αλλά και της πρόσφατης ενίσχυσής τους με 18 δισ. ευρώ κινδυνεύουν οι καταθέσεις μου; «Κατηγορηματικά όχι» είναι η απάντηση που δίνουν τραπεζικά στελέχη, παράγοντες της αγοράς και κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών. Μπορεί η κρίση να κλιμακώνεται, οι ελληνικές τράπεζες όμως είναι θωρακισμένες και προστατευμένες. Ανεξάρτητα από τις εξελίξεις, τα χρήματα που έχουν τοποθετηθεί σε εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να θεωρούνται απολύτως ασφαλή. Σε ποιο βαθμό είναι ασφαλείς οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες; Και αν μία τράπεζα προσφύγει στο ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τι θα συμβεί με τις καταθέσεις; Η απάντηση είναι ότι οι καταθέσεις σε κάθε περίπτωση είναι απολύτως ασφαλείς, καθώς το κράτος εγγυάται ύψος κατάθεσης 100.000 ευρώ ανά καταθέτη και ανά τράπεζα. Επίσης σημειώνουμε ότι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αποτελεί κατά κάποιο τρόπο «ομπρέλα» για την ασφάλεια του καταθέτη, αφού το ΤΧΣ διασφαλίζει τη συνέχιση της λειτουργίας και την εγγύηση των καταθέσεων, με τον διαχωρισμό σε «καλή» και «κακή» τράπεζα. Υπάρχει περίπτωση να επιβληθεί πλαφόν στο ύψος των αναλήψεων από τις τράπεζες και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να γίνει αυτό; Μόνο σε περίπτωση που οι καταθέτες ζητήσουν μαζικά τις αποταμιεύσεις τους ή τις πρώτες ημέρες μιας πιθανής εξόδου από το ευρώ όπου εκτιμάται ότι θα υπάρξει πανικός. Μπορεί για παράδειγμα να επιβληθεί όριο αναλήψεων για τα φυσικά πρόσωπα 500 ευρώ την ημέρα και για τις εταιρείες ένα μεγαλύτερο ποσό. Πάντως, και σήμερα οι περισσότερες τράπεζες έχουν περιορίσει το ποσό ανάληψης για λόγους ασφαλείας. Επίσης έχουν ενημερώσει την πελατεία τους ότι για αναλήψεις μεγάλων ποσών (π.χ. άνω των 100.000 ευρώ) θα πρέπει να ενημερώνουν την τράπεζα μία ημέρα πριν. Πότε μπορεί υπό καθεστώς ευρώ να χάσει κάποιος τα χρήματά του; Αν για παράδειγμα χρεοκοπήσει μια τράπεζα χάνονται οι καταθέσεις; Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και για ελληνικές τράπεζες, το κράτος εγγυάται τις καταθέσεις κάθε τύπου (εκτός από repos) για ποσό έως 100.000 ευρώ ανά καταθέτη. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και στο απίθανο ενδεχόμενο πτώχευσης κάποιας ελληνικής τράπεζας, οι καταθέτες δεν κινδυνεύουν να χάσουν τα χρήματά τους, καθώς το κράτος αναλαμβάνει την πληρωμή, ενώ το πιθανότερο σενάριο είναι να απορροφηθεί από άλλη ή άλλες, προκειμένου να μη διαταραχθεί η ισορροπία του συστήματος. Ετσι, ο καταθέτης θα έχει πρόσβαση στα χρήματά του μέσω άλλης τράπεζας. Σε ποια περίπτωση μπορεί να καταθέσει κάποιος τα χρήματά του σε υποκατάστημα ξένης τράπεζας στην Ελλάδα; Αυτό τα διασφαλίζει σε περίπτωση χρεοκοπίας; Οι ξένες τράπεζες, με έδρα χώρες-μέλη της ΕΕ που λειτουργούν στην Ελλάδα διέπονται από το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στην κάθε χώρα. Αν δηλαδή η τράπεζα πτωχεύσει, οι Ελληνες καταθέτες θα πρέπει να αναζητήσουν τα χρήματά τους μέσω της έδρας της τράπεζας, εκτός της Ελλάδος. Αντίστοιχα, οι εγγυήσεις που δίνονται για τις καταθέσεις διαφέρουν από κράτος σε κράτος. Συνεπώς, όποιος επιλέξει να καταθέσει χρήματα σε μη ελληνικές τράπεζες (συμπεριλαμβανομένων και των κυπριακών) θα πρέπει να ελέγξει το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει σε κάθε χώρα. Η διασπορά κινδύνου, δηλαδή το να σπάσει κάποιος τις καταθέσεις του σε πολλούς λογαριασμούς για μεγαλύτερη ασφάλεια, τον διασφαλίζει και σε ποιο βαθμό; Αυτή τη στιγμή, το νομοθετικό πλαίσιο καλύπτει καταθέσεις έως 100.000 ευρώ ανά δικαιούχο, ανά τράπεζα. Αυτό σημαίνει ότι αν σε έναν λογαριασμό υπάρχουν δύο δικαιούχοι (π.χ. ένα ανδρόγυνο), καλύπτεται μέχρι του ποσού των 200.000 ευρώ. Αντίστοιχα, αν κάποιος καταθέσει 300.000 ευρώ σε τρεις διαφορετικές τράπεζες, καλύπτεται πλήρως για το σύνολο των χρημάτων του. Φυσικά η κάλυψη αυτή ισχύει στην περίπτωση χρεοκοπίας μιας ή περισσότερων τραπεζών και όχι εάν χρεοκοπήσει η χώρα. Είναι νόμιμο να αποσύρει κάποιος τις καταθέσεις σε τράπεζα του εξωτερικού και πώς μπορεί να τα καταθέσει; Η διακίνηση των κεφαλαίων εντός και εκτός Ελλάδας είναι νόμιμη διαδικασία, αν και περιλαμβάνει αρκετή γραφειοκρατία, κυρίως στο κομμάτι της καταπολέμησης του «ξεπλύματος» χρήματος από παράνομες δραστηριότητες. Αφού ξεπεράσει κανείς τον σκόπελο αυτόν, μπορεί να επιλέξει χώρα και τράπεζα στην οποία και θα καταθέσει τα χρήματά του. Προσοχή χρειάζεται στο κομμάτι του πόθεν έσχες, αλλά και στη φορολόγηση των τόκων, καθώς το υπουργείο Οικονομικών έχει απειλήσει εκείνους που έβγαλαν χρήματα έξω από την Ελλάδα για να αποφύγουν τους φόρους. Ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος τοποθετήσει τα χρήματά του σε τράπεζες του εξωτερικού, υπάρχει κίνδυνος επιβολής επιστροφής τους στην Ελλάδα σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ; Οι καταθέσεις στο εξωτερικό κινδυνεύουν από διακρατικές συμφωνίες της Ελλάδας με τις χώρες στις οποίες βρίσκονται. Ετσι εξηγείται η φυγή ελληνικών καταθέσεων από χώρες της ευρωζώνης και την Ελβετία προς εξωτικούς παραδείσους. Ασφαλείς είναι οι καταθέσεις στο εξωτερικό που βρίσκονται σε χώρες που δεν υπάρχουν και δεν πρόκειται να υπάρξουν διακρατικές συμφωνίες. Επειδή μάλιστα μια διάλυση του ευρώ μπορεί να δημιουργήσει παγκόσμια αναταραχή, μια διασπορά σε περισσότερα νομίσματα προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια. Η επιλογή να τοποθετήσει κάποιος τα χρήματά του σε τραπεζική θυρίδα ή να τα φυλάξει στο σπίτι του τον διασφαλίζει από μια χρεοκοπία; Πολλοί είναι εκείνοι που επέλεξαν να «σηκώσουν» μέρος των καταθέσεών τους από την τράπεζα και να τα τοποθετήσουν σε θυρίδα, όπου όμως τα χρήματα που τοποθετούνται σε θυρίδες δεν τοκίζονται. Επίσης, στην περίπτωση που κλαπούν από τη θυρίδα, πολύ δύσκολα ο πελάτης της τράπεζας θα πάρει πίσω το σύνολο του ποσού, ενώ η φύλαξη στο σπίτι απλώς προσθέτει άγχος στους δικαιούχους και προσκαλεί τους κλέφτες. Κάποιοι που αποσύρουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες, αγοράζουν με αυτά κρατικά ομόλογα άλλων χωρών. Πόσο ασφαλής επένδυση είναι; Τα κρατικά ομόλογα άλλων χωρών, όπως αυτά της Γερμανίας, το 10ετές αμερικανικό, τα νορβηγικά και γενικότερα αυτά κρατών με πιστοληπτική διαβάθμιση ΑΑΑ θεωρούνται περισσότερο ασφαλή σε σχέση με τις καταθέσεις, όμως η αξία τους αυξομειώνεται καθημερινά στη δευτερογενή αγορά, ενώ η απόδοσή τους είναι σαφώς χαμηλότερη. Η μόνη περίπτωση να μην εισπράξει κανείς το κουπόνι των αποδόσεων και το κεφάλαιο στη λήξη του ομολόγου είναι να χρεοκοπήσει το κράτος που τα εκδίδει. Εκτός από τα κρατικά ομόλογα υπάρχουν και άλλες σύνθετες επενδύσεις με μεγαλύτερο ρίσκο αλλά και μεγαλύτερες αποδόσεις. Πόσο ασφαλή είναι τα προϊόντα αυτά; Τα προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου (όπως και τα repos και τα σύνθετα καταθετικά προϊόντα) δεν καλύπτονται από τον νόμο για την ασφάλεια των καταθέσεων. Αντίθετα, η εγγύηση του κεφαλαίου στη λήξη εξαρτάται από τον εκδότη του προϊόντος, ο οποίος μπορεί να είναι είτε η τράπεζα η οποία το διαθέτει ή ακόμη και κάποιο τρίτο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, εντός και εκτός Ελλάδος. Συνεπώς, σε αυτή την περίπτωση, ο επενδυτής είναι εκτεθειμένος στο ενδεχόμενο χρεοκοπίας της τράπεζας ή του οποιουδήποτε άλλου ιδρύματος, το οποίο και έχει εκδώσει αρχικά. Τα ομόλογα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης ή της Γερμανίας είναι περισσότερο εγγυημένα από άλλα προκειμένου να τοποθετήσει κάποιος τα χρήματά του; Τα ομόλογα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης έχουν την εγγύηση όλων των οικονομιών της ΟΝΕ και θεωρούνται ασφαλείς επενδύσεις. Με παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, δεν επηρεάζεται η αξία της επένδυσης, όμως ενδεχόμενη επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή μπορεί να προκαλέσει φυγή κεφαλαίων από την Ευρωζώνη και να αμφισβητήσει την ικανότητα του EFSF να καλύψει τις ανάγκες μεγαλύτερων οικονομιών, όπως της Ισπανίας. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να επηρεαστεί η τιμή του, αλλά το κεφάλαιο ενός Ελληνα επενδυτή δεν μπορεί να δραχμοποιηθεί. Τελευταία οι τράπεζες προσφέρουν υψηλές αποδόσεις προκειμένου οι καταθέτες να κλειδώσουν τα χρήματά τους σε προθεσμιακές καταθέσεις. Τι πληρώνω αν χρειαστεί να τις «σπάσω»; Κατά κανόνα, όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της προθεσμιακής κατάθεσης, τόσο υψηλότερα είναι τα επιτόκια. Αυτή τη στιγμή οι αποδόσεις βρίσκονται σε επίπεδα-ρεκόρ, άνω του 7% ακόμα και για 15 ημέρες από μικρές τράπεζες και η συγκυρία θεωρείται ιδιαίτερα καλή για εκείνους που θέλουν να «κλειδώσουν» τα χρήματα τους με υψηλές αποδόσεις. Αντίστοιχα, αν κάποιος καταθέτης χρειαστεί να «σπάσει» την προθεσμιακή κατάθεση, θα πληρώσει «ποινή» στην τράπεζα. Πώς φορολογούνται οι καταθέσεις στην Ελλάδα και πώς γίνεται η φορολόγησή τους όταν τοποθετηθούν σε τράπεζες του εξωτερικού; Με βάση τη φορολογική νομοθεσία, στο εισόδημα από τόκους καταθέσεων που εισπράττουν οι φορολογούμενοι οι οποίοι έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα επιβάλλεται αυτοτελής φορολόγηση που υπολογίζεται με συντελεστή 10% επί των τόκων. Οταν οι καταθέσεις βρίσκονται στην Ελλάδα, ο φόρος παρακρατείται από την τράπεζα κατά την πληρωμή των τόκων στον καταθέτη και αποδίδεται στο δημόσιο ταμείο. Στην περίπτωση όμως των τόκων που εισπράττουν οι φορολογούμενοι από καταθέσεις στο εξωτερικό η διαδικασία είναι διαφορετική. ΔΗΜΗΤΡΗΣ Σ. ΚΑΝΕΛΛΗΣ dkanellis@pegasus.gr