Oι εξελίξεις στη Βουλγαρία και η διεθνής σημασία τους



Στο υποσύστημα Βαλκάνια, σημαντικό στοιχείο των εξελίξεων αναδείχτηκε, από την διακυβέρνηση Πούτιν, ο διαγκωνισμός των ΗΠΑ και άλλων δυτικών κρατών αφενός και της Ρωσίας αφετέρου. Διακύβευμα αυτού του διαγκωνισμού αποτέλεσε ιδιαίτερα ο προσεταιρισμός της Σερβίας, που θεωρείται χώρα-«κλειδί» για τη σταθερότητα των Βαλκανίων. Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια ήρθε στη γεωπολιτική ημερήσια διάταξη και η αντιπαράθεση μεταξύ των ΗΠΑ και της Γερμανίας. Παράλληλα η Τουρκία ανέπτυσσε σύντονη δραστηριότητα. Υποστηριζόμενη και από τις ΗΠΑ, ενίσχυε τους εμπορικούς και στρατιωτικούς δεσμούς της με την Αλβανία και την FYROM, ενώ το αλβανικό στοιχείο σε Αλβανία, Κοσσυφοπέδιο και ΠΓΔΜ βρισκόταν σε συνεχή αναζήτηση νέων ευκαιριών συνεργασίας.

Στη Βουλγαρία, τη φτωχότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο ρυθμιστικός ρόλος του μειονοτικού μουσουλμανικού κόμματος στο πολιτικό σύστημα και οι στενές σχέσεις του με την Τουρκία μπορούσαν να αποτελέσουν συνάμα πειρασμό και μοχλό για άσκηση φιλοτουρκικής ή έστω «εξισορροπιστικής» (έναντι της Αγκυρας) πολιτικής από τις ηγεσίες των δύο κομμάτων που εναλλάσσονταν στην κυβέρνηση. Ο Αχμέτ Ντογάν και το κόμμα του ουσιαστικά «κυβέρνησαν τη Βουλγαρία από τον Ιούλιο του 2001 μέχρι τον Ιούλιο του 2009». Το 2009 ο Μπόικο Μπορίσοφ - πρώην δήμαρχος της Σόφιας - ίδρυσε ένα νέο συντηρητικό κόμμα, με την επωνυμία GERB («Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας»). Στη Βουλγαρία έγιναν βουλευτικές εκλογές στις 5ης Ιουλίου 2009. Στα τέλη Ιουνίου 2009 η Αγκυρα μετακίνησε ορισμένες στρατιωτικές δυνάμεις κυρίως προς την Ανατολική Θράκη. Αυτό συνδέθηκε τότε από έμπειρους παράγοντες με τις εξελίξεις στη Βουλγαρία, ειδικά με το ότι στα προγνωστικά προηγείτο το κόμμα του Μπόικο Μπορίσοφ, το οποίο αναδείχτηκε πράγματι νικητής. Αυτό τροποποιούσε τα δεδομένα, εσωτερικά και διεθνή. Την συγκεκριμένη στιγμή η αναπτυγμένη στην Ανατολική Θράκη τουρκική στρατιά απαρτιζόταν από το 2ο Σώμα Στρατού (Τσανάκαλε) και το 5ο Σώμα Στρατού (Τεκιρντάγκ), ενώ πίσω από αυτά βρίσκονταν η 1η Στρατιά και το 3ο Σώμα Στρατού που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη. Ενδιαφέρουσα τουρκική κίνηση υπήρξε η αγορά 36 γεφυροφόρων αρμάτων Leguan, με τα οποία ο τουρκικός στρατός μπορούσε να προχωρήσει σε ταχεία διάβαση του ποταμού Εβρου. Αυτό αποτέλεσε αντιστάθμισμα στη συμφωνία Ελλάδας-Ρωσίας για την προμήθεια των ρωσικών ΤΟΜΑ.

Εξάλλου, συνεχίζονταν οι διαγκωνισμοί και οι παλινδρομικές κινήσεις διαφόρων κρατικών και μη κρατικών δρώντων για τα ζητήματα των ενεργειακών αγωγών. Για την προοπτική του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης προβλήματα εκδηλώθηκαν αρχικά το 2009, όταν η βουλγαρική πλευρά έθεσε ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας στο Μπουργκάς. Σύμφωνα με άποψη (Nezavisimaya Gazeta) η γεωπολιτική κατάσταση για τη Ρωσία και τον ενεργειακό γίγαντά της Gazprom στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου επιδεινώθηκε μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Μπορίσωφ. Λίγο αργότερα, το ρωσικό κυβερνητικό Κέντρο Τύπου δημοσιοποίησε ότι η Βουλγαρία και η Ρωσία θα υπέγραφαν (13 Νοεμβρίου 2010) μια συμφωνία που ουσιαστικά θα σηματοδοτούσε την έναρξη της υλοποίησης του αγωγού για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου . Τον Φεβρουάριο 2011 ο Ρώσος εμπειρογνώμονας Μιχαήλ Κρουτίχιν δήλωσε ότι «η ρωσική πλευρά στην κατασκευάστρια εταιρία του έργου θα αποχωρήσει από το σχέδιο, επειδή είναι ασύμφορο για τις εταιρείες (που συμμετέχουν στην κοινοπραξία, η οποία εκπροσωπεί τη ρωσική πλευρά))».

Τον Φεβρουάριο του 2013, πραγματοποιήθηκαν στη Βουλγαρία μεγάλες διαδηλώσεις έχοντας ως άμεση αιτία τις αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Γρήγορα επικράτησαν συνθήματα κατά της φτώχειας και της διαφθοράς και υπέρ δημοκρατικότερων μορφών διακυβέρνησης. Η εξάπλωση των διαδηλώσεων στις περισσότερες μεγάλες πόλεις της χώρας (στην τελική φάση προσέλαβαν τεράστιο μέγεθος) επέφεραν και βίαιες συγκρούσεις και τη χρήση ανοιχτά κατασταλτικών μεθόδων από την πλευρά των αστυνομικών δυνάμεων. Τα γεγονότα προκάλεσαν την παραίτηση της κυβέρνησης Μπορίσοφ και την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και η φτώχεια παρέμειναν ευαίσθητο πολιτικό ζήτημα για όλα τα κόμματα. Ο φόβος συνέχισης των διαδηλώσεων τα οδήγησε να υποσχεθούν αντιμετώπισή τους. Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 12 Μαίου και συμμετείχαν 45 κόμματα και συνασπισμοί. Η εκλογική διαδικασία αμαυρώθηκε και από καταγγελίες για παρατυπίες και τηλεφωνικές υποκλοπές. Τα εκλογικά αποτελέσματα δεν έδωσαν λύση στο πολιτικό αδιέξοδο. Το GERB του Μπορίσοφ ήρθε πρώτο, εξασφαλίζοντας 31 % περίπου των ψήφων, το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα κάτι περισσότερο από 27 %, το Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες (DPS, MDL) της τουρκικής μειονότητας 9% και το εθνικιστικό δεξιό Ataka 7,6%. Το GERB δεν εξασφάλιζε την πλειοψηφία των εδρών της 240μελούς βουλής, ενώ όλα τα κόμματα που εξασφάλιζαν κοινοβουλευτική εκπροσώπηση απέρριπταν κατηγορηματικά το ενδεχόμενο συμμαχίας με αυτό. Εάν το πρώτο κόμμα δεν κατόρθωνε να σχηματίσει κυβέρνηση, η εντολή ανατίθετο στο Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, που είχε δηλώσει ότι μπορούσε να εξασφαλίσει ευρεία συναίνεση στον σχηματισμό κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της κρίσης με επικεφαλής τον οικονομολόγο και πρώην υπουργό Οικονομικών (2005-2009) Πλάμεν Ορεσχάρσκι. Εμφανιζόταν ως σοβαρό ενδεχόμενο η αναζωπύρωση της αναταραχής στη χώρα.



14.05.2013

Θόδωρος Μπατρακούλης

http://theodorosbatrakoulis.blogspot.gr