Η διαμάχη στη Λιβύη, το καθεστώς Καντάφι και η εξωτερική επέμβαση

Η διαμάχη στη Λιβύη, το καθεστώς Καντάφι και η εξωτερική επέμβαση *
Οι πρόσφατες εξελίξεις στις αραβικές χώρες σηματοδοτούν σημαντικές πολυεπίπεδες μεταβολές! Από την αρχή του 2011 εκδηλώθηκαν μαζικές διαδηλώσεις και εξεγέρσεις πρώτα στις βορειοαφρικανικές και κατόπιν και σε άλλες αραβομουσουλμανικές χώρες. Εξαρχής κύριο χαρακτηριστικό των κινητοποιήσεων αποτέλεσαν οι διεκδικήσεις που αφορούσαν κοινωνικά (απασχόληση, αξιοπρέπεια) και πολιτικά δικαιώματα. Οι διαδηλώσεις κλιμακώθηκαν φθάνοντας ως την απαίτηση παραίτησης των ηγετών των χωρών τους (το πέτυχαν στην Τυνησία και στην Αίγυπτο). Οι εξελίξεις αυτές απασχολούν διαφόρους αναλυτές διεθνώς και στην Ελλάδα . Τα γεγονότα δρομολόγησαν εσωτερικές αλλαγές, των οποίων ωστόσο ήταν άδηλα η εξέλιξη και ο προσανατολισμός, ιδιαίτερα στην Αίγυπτο, την πολυπληθέστερη και σπουδαιότερη αραβική χώρα . Εξάλλου έμελλαν να επιφέρουν και σπουδαίες αναδιατάξεις στους γεωπολιτικούς συσχετισμούς στη Μέση Ανατολή. Θα επιχειρήσουμε μια σύνδεση των πρόσφατων γεγονότων με την γεωιστορία και τις γεωπολιτικές/γεωστρατηγικές εξελίξεις της Μεσογείου και της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και μια πρώτη εκτίμηση ορισμένων συνεπειών τους. Iδιαίτερη ανάλυση θα δοθεί κατόπιν (στο δεύτερο μέρος) στην αναμέτρηση στη Λιβύη.
Η Λιβύη και το καθεστώς Καντάφι παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες σε σχέση με τις εξελίξεις στον αραβομουσουλμανικό κόσμο (κυρίως τις εξεγέρσεις και τις αλλαγές στην Αίγυπτο και την Τυνησία). Πως ήταν η κατάσταση στη Λιβύη του καθεστώτος Καντάφι; Πόσο υπέφερε ο λαός από τις πρακτικές που αυτό χρησιμοποιούσε; Hταν καταπιεσμένοι όπως γενικώς αποδέχεται ότι συμβαίνει η κοινή γνώμη πολλών χωρών; Xρειάζεται να δούμε τα γεγονότα όσο μπορεί να γίνει στα πλαίσια ενός περιορισμένου άρθρου. Η Λιβύη θεωρείται ότι διαθέτει εξαιρετικά πλούσια αποδεδειγμένα αποθέματα υδρογονανθράκων, από τα μεγαλύτερα στον πλανήτη. Επί πλέον, διέθετε γενικά υψηλά επίπεδα βιοτικού επιπέδου, κοινωνικών υπηρεσιών, υγειονομικής περίθαλψης και εκπαίδευσης. Και είναι πολλοί στον ευρύτερο πατριωτικό προοδευτικό/αριστερό χώρο του Αραβικού κόσμου που εξακολουθούσαν να θεωρούν τη Λιβύη του Καντάφι ως ένα παράδειγμα ανεξάρτητης ανάπτυξης. Ορισμένοι από τους τελευταίους επισήμαιναν ότι παρά τις όποιες διαφωνίες και επιφυλάξεις που μπορούσε κανείς να διατηρεί έναντι του λιβυκό καθεστώς, παρά τις πιο πρόσφατες παραχωρήσεις τις οποίες αυτό είχε κάνει στην παγκοσμιοποίηση, για τις οποίες πρόσθεταν ότι αυτές οι παραχωρήσεις αποδείκνυαν ότι δεν δημιουργούσαν ασπίδα προστασίας έναντι της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας, οι λαοί όφειλαν να υπερασπίσουν ‘‘την ενότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Λιβύης από την ιμπεριαλιστική επίθεση και απειλή επέμβασης.
Κρίνεται χρήσιμη μια εισαγωγή-σύντομη αναφορά στην ιστορία της χώρας. Η βυζαντινή κυριαρχία καταλύθηκε τον 7ο μ. Χ. αιώνα και η χώρα πέρασε στη σφαίρα της αραβικής επιρροής το 643. Διακρίνονται δύο βασικές ζώνες. Η Κυρηναϊκή διατήρησε κάποια σπουδαιότητα ως περιοχή διέλευσης ανάμεσα στην Αλεξάνδρεια και το Καϊρουάν και εποικίστηκε από ισλαμικά νομαδικά φύλα που προέρχονταν από την Ανω Αίγυπτο (11ος αιώνας). Η Τριπολίτιδα έγινε υποτελής του εμιράτου της Τύνιδας. Μεγάλο μέρος της χώρας κυβερνήθηκε από την δυναστεία των Μπανού Αμάρ, που παρέμεινε ανεξάρτητη από το 1327 ως το 1401. Μετά την οθωμανική κατάκτηση της Τρίπολης (1551), αναπτύχθηκε μια κρατική πειρατεία με την ενθάρρυνση του Τούρκου ναυάρχου Ντραγκούτ. Η πειρατεία απέφερε στη χώρα το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της για τρεις σχεδόν αιώνες και ευνόησε την ανάδειξη της δυναστείας των Καραμανλήδων (1711-1835), οι οποίοι ήταν φόρου υποτελείς στον σουλτάνο. Το 1835 οι Οθωμανοί εγκαθίδρυσαν την κυριαρχία τους στις λιβυκές επαρχίες, εκτός ενός τμήματος της Κυρηναϊκής, όπου εγκαθιδρύθηκε ο έλεγχος της αδελφότητας των Σενούσι. Ωστόσο, ο έλεγχος της χώρας από τους Τούρκους παρέμεινε ως ένα μεγάλο βαθμό τυπική και η άσκησή του έγινε ενώ βρισκόταν σε ανάπτυξη το κίνημα των Σενούσι. Στον ιταλοτουρκικό πόλεμο του 1911, η Ιταλία κατέλαβε τη Λιβύη, προσέκρουσε όμως σε πολύ σθεναρή αντίσταση των αραβικών φύλων. Το 1922 οι Ιταλοί αντιμετώπισαν με μια γενική εξέγερση και ο ένοπλος αγώνας συνεχίστηκε μέχρι το 1931. Οι Ιταλοί φασίστες ίδρυσαν πολλά κέντρα αποικισμού κοντά στις ακτές και το 1939 προσάρτησαν τη Λιβύη στην εθνική ιταλική επικράτεια. Μετά τη συμμαχική εκστρατεία της Λιβύης (1940-1943), η χώρα περιήλθε σε αγγλική και γαλλική διοίκηση.
Το 1949 ο ΟΗΕ αποφάσισε την απόδοση ανεξαρτησίας στη χώρα. Μια εθνοσυνέλευση που συνήλθε το 1950 ανακήρυξε βασιλιά τον εμίρη της Κυρηναϊκής Μουχαμάντ Ιντρίς Ας-Ανουσί. Η Λιβύη ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη τον Δεκέμβριο του 1951. Στην Αγγλία παραχωρήθηκαν υπό εκμίσθωση πολλές βάσεις στρατηγικής σημασίας, αεροδρόμια και το δικαίωμα να διατηρεί στρατεύματα στη χώρα (1953). Οι ΗΠΑ εγκατέστησαν κοντά στην Τρίπολη τη βάση Χουήλας Φηλντ, που θεωρήθηκε μια από τις μεγαλύτερες στρατηγικές επιτυχίες τους στη Μεσόγειο. H ανάπτυξη της πετρελαιοπαραγωγής συνοδεύθηκε από συμφωνίες του κράτους με μεγάλες εταιρείες. Η συμφωνία του 1965 με την Βρετανία που προέβλεπε την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων υπήρξε μια κατάφαση του λιβυκού εθνικισμού, που επιβεβαιώθηκε με μια συμφωνία με τις ΗΠΑ (1967) για την εκκένωση της βάσης του Χουήλας Φηλντ.
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1969 ομάδα αξιωματικών του στρατού ανέτρεψε με πραξικόπημα τη μοναρχία. Εκτοτε η χώρα θα γνώριζε την κυριαρχία του συνταγματάρχη Μουαμάρ αλ Καντάφι και του καθεστώτος που αυτός εγκαθίδρυσε από τον Ιανουάριο του 1970, οπότε τέθηκε επικεφαλής της κυβέρνησης. Τι να πρωτογράψει κανείς σ’ένα περιορισμένο άρθρο για τον Καντάφι, τον πολυκύμαντο βίο του και την πολιτεία του; Ο Μουαμάρ αλ Καντάφι γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου του 1942 στη Σύρτη, 600 χιλιόμετρα ανατολικά της Τρίπολης. Το 1961 διώχθηκε από τη Σέμπα, εξαιτίας της δράσης του ως ακτιβιστής. Ως αρχιλοχίας του λιβυκού στρατού σπούδασε στη Σχολή Ευελπίδων στην Αθήνα και ακολούθησε στρατιωτική καριέρα στη Βεγγάζη. Υπό την ηγεσία του, σε πρώτη φάση, βαθμιαία το κράτος ανέλαβε τον έλεγχο των τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιρειών και του εμπορίου, ενώ οι πετρελαϊκές εταιρείες κλήθηκαν να διαπραγματευτούν με την κυβέρνηση την αύξηση της τιμής του αργού (Οκτώβριος 1970). Η κυβέρνηση πέτυχε (Δεκέμβριος 1969) την εκκένωση των βρετανικών και αμερικανικών βάσεων. Ο Καντάφι σταθεροποίησε τη θέση του αναλαμβάνοντας αυξημένες εξουσίες (Αύγουστος-Σεπτέμβριος 1971). Στις 5 Νοεμβρίου διόρισε υπευθύνους στο νέο ενοποιημένο κόμμα, την Αραβική Σοσιαλιστική Ενωση. Τον Δεκέμβριο εθνικοποιήθηκε η ‘‘Μπρίτις Πετρόλεουμ’’.
Μετά την μεταβίβαση των επίσημων εξουσιών του στον ταγματάρχη Αμπντ αλ-Σαλάμ Τζαλούντ (Απρίλιος 1974), διατηρώντας το αξίωμα του αρχηγού του κράτους, ο Καντάφι επικεντρώθηκε αφενός στον θεωρητικό στοχασμό και αφετέρου στην εφαρμογή του ιδεολογικού του πιστεύω. Αυτό διατυπώθηκε ως η ‘‘Τρίτη Παγκόσμια Θεωρία’’ ή ‘‘φυσικός σοσιαλισμός’’, ως εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό και τον μαρξισμό. Σύμφωνα με τις πεποιθήσεις αυτές όλα τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα μπορούν να λυθούν με μια σοσιαλίζουσα ερμηνεία του ισλάμ. Το 1976 και το 1978 κυκλοφόρησαν οι δύο πρώτοι τόμοι του έργου με τίτλο Πράσινο βιβλίο, στο οποίο εξέθεσε την πολιτική φιλοσοφία του. Υποστήριξε επανειλημμένα την παναραβική ιδέα. Οι σχέσεις του με τη Δύση εντάθηκαν τις δεκαετίες του '70 και του '80. Στις 15 Απριλίου 1986, ο Πρόεδρος Ρήγκαν επιτέθηκε κατά της Λιβύης στην επιχείρηση «El Dorado Canyon», με αποτέλεσμα το θάνατο 60 ανθρώπων. Το περίεργο, όμως, της επίθεσης ήταν ότι πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την αυθαίρετη απόφαση της Λιβύης να κλείσει τον Κόλπο της Σύρτης, σε νοητή ευθεία, και να θεωρήσει όλο το θαλάσσιο χώρο αυτής «χωρικά ύδατα». Αμέσως μετά την αμερικανική, αεροπορική κυρίως, επίθεση η Λιβύη παραιτήθηκε της προγενέστερης απόφασής της.
Τον Οκτώβριο του 1993, ομάδα του λιβυκού στρατού επιχείρησε ανεπιτυχώς να δολοφονήσει τον Καντάφι. Εκτοτε ο κυρίαρχος ρόλος στις ένοπλες δυνάμεις που έπαιζε η φυλή των Γκανταφά (Gaddafa), στην οποία ανήκει και ο ίδιος ο Καντάφι, ενισχύθηκε περισσότερο. Το 1994 η χώρα αποχώρησε από το Τσαντ. Το 1999, έπειτα από πιέσεις του ΟΗΕ, η Λιβύη παρέδωσε στη δικαιοσύνη τους 2 υπόπτους για την τραγωδία στο Λόκερμπι και το 2003 η ίδια η χώρα ανέλαβε επίσημα την ευθύνη, αλλά και την αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων, επειδή η χώρα διατηρούσε πολλά στρατόπεδα εκπαίδευσης τρομοκρατικών αραβικών ομάδων. Εκτοτε, σταδιακά, αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις της χώρας με τη Δύση. Η πιο πρόσφατη φάση του κανταφικού καθεστώτος έδειχνε περισσότερο αισθητά χαρακτηριστικά έντασης του αυταρχισμού και της οικογενειοκρατίας. Π. χ. οι έξι γιοί του και η κόρη αναφερόταν ότι έχουν συγκεντρώσει τεράστιες περιουσίες και διέθεταν πολύ μεγάλες καταθέσεις σε τράπεζες των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Εκαναν πολυτελή ζωή, συναναστρεφόμενοι με μέλη του διεθνούς τζετ σετ (και ιδιαίτερα με υψηλούς πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες της Ιταλίας, της Βρετανίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών).
Η Λιβύη - σύμφωνα με μια εκτίμηση παράγει, υπό συνήθεις συνθήκες, λιγότερο από το 2% των συνολικών παγκοσμίων αναγκών πετρελαίου - προμήθευε σημαντικές ποσότητες πετρελαίου και σε ισχυρά κράτη της Ε.Ε. (Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία). Η ηλικιακή δομή ήταν η εξής: 0-14 years: 36% (αγόρια 938,476, κορίτσια 899,139) 15-64 years: 60% (άνδρες 1,595,306, γυναίκες 1,485,069), 65 ετών και άνω: 4% (άνδρες 97,770, γυναίκες 99,690) (εκτίμηση 2000). Στον παραπάνω πληθυσμό έπρεπε να προστεθούν οι πολλοί μετανάστες εργάτες από άλλες αραβικές χώρες (1,5 εκατομμύριο ήταν μόνον οι Αιγύπτιοι πολίτες που εργάζονταν στη Λιβύη). Η συντριπτική πλειονότητα των εξεγερμένων φαίνονταν να είναι νέοι και άνθρωποι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στα χρόνια της διακυβέρνησης Καντάφι. Από τις πρώτες μέρες του Μαρτίου οι αντιφρονούντες έθεσαν υπό τον έλεγχό τους σημαντικό αριθμό πετρελαιούχων περιοχών και εγκαταστάσεων εξαγωγής και αποθήκευσης πετρελαίου. Aξιοσημείωτη ήταν η στάση του θρησκευτικού ηγέτη της χώρας Σείκ Αλ-Γκεριάνι (Sheikh Al-Gheriani) ο οποίος κάλεσε το λαό να ανατρέψει και να σκοτώσει τον Καντάφι. Το καθεστώς προσπάθησε να τον συλλάβει και κατόπιν, ενώ κρυβόταν, απηύθυνε μήνυμα επιβεβαίωσης της ενότητας της Λιβύης. Υπουργοί και πρέσβεις συντάσσονταν με τους αντικαθεστωτικούς, στρατιωτικές μονάδες έρχονταν σε συμφωνία με τους εξεγερμένους, ενώ οι αρχηγοί δύο από τις σημαντικότερες φυλές, της Αλ-Βαρφάλλα και της Αλ-Ζουάγια, έκαναν έκκληση για αλλαγή κυβέρνησης. Στις 17-18 Φεβρουαρίου οι αντικαθεστωτικοί συγκρότησαν Επαναστατικό Συμβούλιο που ανέλαβε την διακυβέρνηση της εξεγερμένης Βεγγάζης. Οι δυνάμεις του Καντάφι πραγματοποίησαν αεροπορικούς βομβαρδισμούς στην Τρίπολη, ενώ μισθοφόροι άνοιξαν πυρ εναντίον πολιτών. Από τα τέλη Φεβρουαρίου οι αντικανταφικές δυνάμεις προσπαθούσαν να διεξαγάγουν μια τελική αναμέτρηση με τις κυβερνητικές δυνάμεις. Αναφέρεται ότι η αντιπαράθεση έλαβε διαστάσεις ενός οιονεί εμφυλίου πολέμου. Αποτελούν οι ένοπλες συγκρούσεις πόλεμο στο πλαίσιο ενός έθνους-κράτους όπως αυτό έχει διαμορφωθεί και είναι γνωστό στην Ευρώπη και γενικά στη Δύση; Κατά πόσο μπορεί ο όρος εμφύλιος πόλεμος να αποδώσει την πραγματικότητα; Ο πληθυσμός της αποτελείται από διάφορες φυλές, οι οποίες έχουν μια ιστορία μεταξύ τους αντιπαραθέσεων και οι μεταξύ τους σχέσεις συνιστούσαν κλειδί για την διακυβέρνηση Καντάφι. Σε σειρά πόλεων και στρατηγικών σημείων (Αζ-Ζαουίγια, Μπρέγκα, Ατζαμπίγια, Μισράτα, Ρας Λανούφ κ.ά.) πραγματοποιούνταν σφοδρές και πολύνεκρες συγκρούσεις ανάμεσα στα αντίπαλα. Σταδιακά, οι δυνάμεις του Καντάφι πέρασαν στην αντεπίθεση, αρχικά με σχετικά περιορισμένες επιτυχίες. Αλλά, διαθέτοντας το πλεονέκτημα του ελέγχου του σημαντικότερου μέρους του στρατού, της πολεμικής αεροπορίας, των τεθωρακισμένων και της πολιτοφυλακής, οι επιτυχίες των κυβερνητικών αυξήθηκαν από τις αρχές του δευτέρου δεκαημέρου του Μαρτίου. Οι εξεγερμένοι έκαναν εκκλήσεις στις ξένες δυνάμεις να επιβάλουν ζώνη απαγόρευσης πτήσεων ώστε να αναχαιτιστούν οι σφοδρές εναντίον επιθέσεις. Η Ουάσιγκτον, οι άλλες δυτικές κυβερνήσεις και το ΝΑΤΟ βρέθηκαν σε έκδηλη αμηχανία. Συσκέπτονταν εξετάζοντας τους τρόπους παρέμβασης στις συρράξεις. Την δυνατότητα ενός ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το οποίο θα προετοίμαζε μια άμεση στρατιωτική επέμβαση απέτρεπε η έναντι μιας τέτοιας κίνησης εκφρασμένη αντίθεση της Ρωσίας και της Κίνας, που προανάγγειλαν την άσκηση του προνομίου να ασκήσουν το δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο). Αναφέρθηκαν και απόπειρες άμεσης παρέμβασης δυτικών στο πεδίο της αντιπαράθεσης και διά μέσου επιλέκτων ομάδων (π. χ. η σύλληψη Βρετανών καταδρομέων και κατασκόπων από αντικαθεστωτικούς!).
Αξίζει να παραθέσουμε την άποψη ενός μέλους του Ιρακινού Μπάαθ που ζεί στην Ιορδανία - μπορούμε να διατηρούμε ορισμένες επιφυλάξεις για τις απόψεις και τα λεγόμενά του - , ο οποίος μνημονεύει δήλωση της Εθνικής ηγεσίας του Αραβικού Κόμματος Μπάαθ: ‘‘Η Στρατιωτική Οργάνωση Πληροφοριών του Ιράκ, μια φιλοαντιστασιακή ομάδα, δημοσίευσε κάποιες πληροφορίες σχετικές με τους λόγους που κινούν τις αμερικανικές και σιωνιστικές βλέψεις-σχέδια αναφορικά με τη Λιβύη. Μια πολύ σημαντική μεταξύ αυτών των πληροφοριών διατηρήθηκε μυστική για να αποκρύψει το πραγματικό υπόβαθρο αυτών που συμβαίνουν στη Λιβύη: Ο Χόσνι Μουμπάρακ, ο πρώην δικτάτορας της Αιγύπτου, διαβίβασε στον Μουαμμαρ Καντάφι την προσφορά μιας συμφωνίας που προτάθηκε από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Η υπόθεση αφορούσε την μυστική εξαγωγή φυσικού αερίου και πετρελαίου στην σιωνιστική οντότητα, το Ισραήλ, που θα γινόταν μέσω Αιγύπτου. Σε αντάλλαγμα, η Λιβύη δεν θα ήταν αντιμέτωπη αυτών των δυνάμεων αλλά προστατευόμενή τους. Ο Καντάφι απέρριψε την προσφορά, και αυτό ενόχλησε τον Μουμπάρακ και τον ώθησε να προτρέψει τις ΗΠΑ να απαλλαγούν από τον Καντάφι για να μπορέσουν να ελέγξουν τους ενεργειακούς πόρους της Λιβύης. Μπορεί να έχουμε διαφορές με τον Καντάφι σε ορισμένα ζητήματα, αλλά οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ήταν ο μόνος Αραβας ηγέτης που υποστήριξε το μπααθικό Ιράκ κατά την διάρκεια του αποκλεισμού που του είχε επιβληθεί και μετά την εισβολή του 2003. Υπερασπίστηκε τον Σαντάμ Χουσείν και αναγνώρισε ανοιχτά την αντίσταση. Βεβαίως, αυτή η θαρραλέα πράξη δεν άρεσε στις ΗΠΑ, οι οποίες ακολουθούν το δόγμα ‘‘όποιος δεν συντάσσεται μαζί μας, είναι αντίπαλός μας’’.
Στην έκτακτη σύνοδο κορυφής για την κρίση στη Βόρεια Αφρική (11 Μαρτίου), οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν ζήτησαν ομόφωνα από το συνταγματάρχη Καντάφι να σταματήσει άμεσα τη χρήση βίας και να παραδώσει την εξουσία, υπογραμμίζοντας πως στην αντίθετη περίπτωση οι συνέπειες θα είναι μεγάλες, ωστόσο δεν υπήρξε ομοφωνία ως προς το πώς θα υλοποιείτο αυτό το αίτημα. H Γαλλία, το πρώτο κράτος παγκοσμίως το οποίο αναγνώρισε επίσημα τους εξεγερμένους της Λιβύης, το Λιβυκό Εθνικό Συμβούλιο (The Libyan National Council, LNC), ως νόμιμη κυβέρνηση της χώρας, δεν πέτυχε μέχρι τότε να πείσει άλλους Ευρωπαίους ηγέτες να ακολουθήσουν το παράδειγμά της - μολονότι ο Βρετανός πρωθυπουργός Κάμερον υποστήριξε την αναγνώριση του LNC. Πράγματι, ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Mαρκ Ρούττε, χαρακτήρισε μια τέτοια αναγνώριση ως ‘‘τρελλή κίνηση’’ (‘‘crazy move’’) η οποία αντιτίθεται στις κανονικές διπλωματικές πρακτικές, ενώ αρνητική ήταν σχετικά και η θέση που εξέφρασε η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ.
Σε περίπτωση στρατιωτικής επέμβασης των δυτικών (του ΝΑΤΟ ή/και μιας στρατιωτικής δύναμης της Ε.Ε.), ο Καντάφι προειδοποιούσε για αντίποινα εναντίον κατοικημένων περιοχών και θαλασσίων οδών, κάνοντας λόγο για χιλιάδες νεκρούς. Ο δευτερότοκος γυιός του Σαίφ Αλ-Ισλάμ προειδοποίησε την Ιταλία - πρώτο εμπορικό εταίρο της Λιβύης - ότι μετά τη νίκη επί των ‘‘τρομοκρατών’’, ‘‘θα είναι πολύ εύκολο να αντικαταστήσουμε την Ιταλία με την Κίνα ή τη Ρωσία’’. Όταν το ζήτημα μιας εξωτερικής επέμβασης ήρθε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (πρωί της 18ης Μαρτίου) έγινε γνωστό ότι οι λιβυκές αρχές απηύθυναν και προειδοποίηση ότι σε περίπτωση που η Λιβύη γινόταν θέατρο επέμβασης ξένων δυνάμεων όλες οι θαλάσσιες συγκοινωνίες στη Μεσόγειο θα ήταν σε κίνδυνο ακόμα και μακροπρόθεσμα. Το σχέδιο απόφασης υπέρ μιας επέμβασης έγινε δεκτό στο Συμβούλιο με δέκα ψήφους υπέρ και πέντε μέλη να απέχουν, ανάμεσα στα οποία η Γερμανία, η Ρωσία και η Κίνα.
Θεόδωρος Μπατρακούλης
Δρ Γεωπολιτικής,Νομικός


*Το παρόν κείμενο μπορεί να θεωρηθεί ως το δεύτερο μέρος ενός περισσότερο εκτεταμένου σημειώματος αναφορικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στη Βόρειο Αφρική και ευρύτερα στον αραβομουσουλμανικό κόσμο.