Το επώνυμο Κατσαούνης στον Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας - Γιάννης Κουμερτάς

9 Μαρ 2010
Το επώνυμο Κατσαούνης στον Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας

Το ζήτημα που θέλησα να διερευνήσω αφορούσε αφενός την προέλευση του επώνυμου Κατσαούνης, αφετέρου την προέλευση των Κατσαούνηδων του Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας. Προϋπόθεση για τη διερεύνηση αυτή είναι η εξακρίβωση της έννοιας της λέξης Κατσαούνης ή Κατσαούνος.
Φαίνεται ότι οι λέξεις Κατσαούνοι και Κατσαούνηδες είναι ονομασία κάποιου φύλου όπως και οι ονομασίες Βλάχοι και Σαρακατσάνοι.
Το επώνυμο Κατσαούνης, κατά κανόνα όχι ανεξαίρετο, εδημιουργείτο ως εξής. Κάποιος Κατσαούνης ως προς το φύλο μετοικούσε σε μέρος που δεν ζούσαν άλλοι Κατσαούνηδες και εκεί αναγνωριζόταν και αναφερόταν ως ‘’ο Κατσαούνης’’. ‘Ετσι με τον καιρό το Κατσαούνης γινόταν επώνυμο. Με τον τρόπο αυτό έχουν σχηματισθεί και επώνυμα όπως τα Ζακυνθηνός, Καλαματιανός, Ναυπλιώτης, Κεφαλλονίτης, Χιώτης, Μυτιληναίος, Αραβαντινός, Σαγκριώτης, Αρμένης, Σαρακατσάνος, Καραγκούνης και άλλα.
Θα πρέπει να θεωρηθεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το επώνυμο Κατσαούνης έχει δοθεί κατ' αυτόν τον τρόπο σε άτομα που ήταν κατά το φύλο Κατσαούνηδες και εξαιτίας αυτού. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που αυτό δεν συμβαίνει. Το επώνυμο Κατσαούνης μπορούσε να δοθεί σε κάποιον που εξ αιτίας χαρακτηριστικών της συμπεριφοράς του οι άλλοι τον αποκαλούσαν Κατσαούνη. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το επώνυμο Βλάχος για παράδειγμα, μάλιστα πολύ πιο συχνά.

Τώρα σύμφωνα με το γενεαλογικό δένδρο, οι Κατσαούνηδες του Μύτικα προέρχονται από Παβέλη που είχε το παρατσούκλι Κατσαούνης και έκανε ο ίδιος και το επώνυμό του Κατσαούνης. Έχω εδραιωμένη την πεποίθηση ότι οι σημερινοί Παβέληδες της Πρέβεζας, της Αιτωλοακαρνανίας και της Αθήνας κατάγονται όλοι από την Παναγούλα, σχεδόν άμεσα. Αν οι Παβέληδες δεν ήταν κατά το φύλο Κατσαούνηδες, τότε δεν υπάρχουν στοιχεία που θα επέτρεπαν να διερευνηθεί η καταγωγή και η προέλευση των Παβέληδων της Παναγούλας. Εγώ δεν μπορώ να σκεφθώ το πού θα μπορούσε να βασιστεί μια τέτοια διερέυνηση. Στοιχεία στο δήμο για την τόπο προέλευσης και το χρόνο έλευσης στην Παναγούλα των οικογενειών του χωριού δεν υπάρχουν και σχετική προφορική παράδοση επίσης δεν υπάρχει.
Αν όμως οι Παβέληδες ήταν κατά το φύλο Κατσαούνηδες τότε μια τέτoια διερεύνηση φαίνεται κατ’ αρχήν δυνατή. Στην περίπτωση αυτή η πληροφορία ότι ο πρώτος Κατσαούνης του Μύτικα είχε προηγουμένως το επώνυμο Παβέλης και το παρατσούκλι Κατσαούνης, μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη. Θα δούμε στη συνέχεια από πού μπορεί να κατάγονται οι Κατσαούνηδες-Παβέληδες του Μύτικα στην περίπτωση που ήταν και κατά το φύλο Κατσαούνηδες , που είναι και το πολύ πιο πιθανό. Αυτό όμως απαιτεί έναν ακριβέστερο προσδιορισμό του τι και ποιοι ήταν οι Κατσαούνηδες ή Κατσαούνοι και του πού και πώς ζούσαν.


Κατσαούνηδες ή Κατσαούνοι

Ο Βλαχολόγος Γιώργος Έξαρχος με έχει πληροφορήσει ότι σήμερα κατσ(ι)αούν (ενικός αριθμός) / κατσ(ι)αούνjι (πληθυντικός αριθμός) ονομάζονται:

- Από τους αστούς Βλάχους κάποιων Μακεδονικών Βλαχοχωριών οι συντοπίτες τους και ομόγλωσσοι τους που ασκούν το ποιμενικό επάγγελμα (Χωριά Βλαχοκλεισούρα Καστοριάς, Μπλάτσι ή Βλάστη Κοζάνης, Νέβεσκα ή Νυμφαίο Φλώρινας).

- Από τους Βλάχους των Βλαχοχωριών του νομού Γρεβενών αλλά και κάποιων άλλων περιοχών, οι Αρμάνοι-Βλάχοι κτηνοτρόφοι που άφησαν τη Βλάχικη γλώσσα και έγιναν Γραικοί. (Χωριά Περιβόλι, Αβδέλα, Σμίξη, Σαμαρίνα του νομού Γρεβενών και γειτονικά).

- Από τους ίδιους, οι κτηνοτρόφοι που είχαν ή έχουν μικρά κοπάδια. Για όσους είχαν ή έχουν μεγάλα κοπάδια χρησιμοποιούν τη λέξη Κατσ(ι)αν (ενικός αριθμός) / Κατσ(ι)ανjι (πληθυντικός αριθμός).

Τα παραπάνω μπορεί να σημαίνουν ότι οι Κατσαούνοι είναι φύλο συγγενικό με τους Βλάχους1. Αυτή η υπόθεση ενισχύεται από το ό,τι ο Gustav Weigad αναφέρει ότι το 1890 είχε καταγράψει στην περιοχή του Σέσκλου (15 χιλιόμετρα δυτικά από το Βόλο) 40 οικογένειες Κατσαούνων Βλάχων Φαρσεριωτιών (από το Φάρσερι της Νότιας Αλβανίας) και από το ό,τι υπάρχει σήμερα στο νομό Μαγνησίας το επώνυμο Κατσαούνης. Πρόκειται όμως για μιαν αρκετά αμφίβολη υπόθεση. Οι κάτοικοι του Σέσκλου σήμερα ούτε αυτοαποκαλούνται ούτε αναφέρονται πια ως Κατσαούνηδες. Θεωρούνται και αυτοαποκαλούνται Αρβανιτόβλαχοι (Βλάχοι από τη Νότια Αλβανία). Και οι Κατσαούνηδες του νομού Καστοριάς2, αναφέρονται ξεχωριστά από τους Βλάχους του ίδιου νομού. Άλλα είναι τα Κατσαουνοχώρια του νομού Καστοριάς και άλλα τα Βλαχοχώρια του ίδιου νομού.

Εξ’άλλου οι Κατσαούνηδες έχουν καταγραφεί πάντοτε ως ελληνόφωνοι ενώ οι Βλάχοι διατηρούσαν παράλληλα με τη χρήση της Ελληνικής και τη χρήση μιας μορφής της λατινογενούς βλάχικης γλώσσας. Μεταξύ τους χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά αυτή τη γλώσσα ή ένα κράμα που βασιζόταν σ' αυτή τη γλώσσα και είχε μπολιαστεί με ελληνικές λέξεις. Αυτό δεν αποκλείει εντελώς το να ήταν οι Κατσαούνοι εξελληνισμένοι προ μακρού Βλάχοι. Δεν υπάρχουν όμως στοιχεία που δημιουργούν σιγουριά για το βάσιμο μιας τέτοιας υπόθεσης.
Όπως και να έχει το θέμα, εμείς θα αναζητήσουμε περισσότερα στοιχεία για εκείνους τους Κατσαούνηδες (φύλο), από τους οποίους φαίνεται πιθανό να προέρχονται οι κατά το επώνυμο Κατσαούνηδες του Ξηρομέρου της Αιτωλοακαρνανίας. Και αυτοί είναι οι Κατσαούνηδες των πάλαι ποτέ Κατσαουνοχωρίων του νομού Ιωαννίνων.


Τα Κατσαουνοχώρια και τα Κατσανοχώρια του νομού Ιωαννίνων

Ο Αραβαντινός αναφέρει στο βιβλίο του ‘’Χρονογραφία της Ηπείρου’’ (1854), ότι Κατσαούνοι ήταν «οι κάτοικοι 11 χωριών της Τσαρκοβίστας, πλησιόχωροι και παραπλήσιοι των Κατσάνων, αλλά χωρικότεροι αυτών». Τα χωριά τους ήταν δηλαδή κοντά στα Κατσανοχώρια και τα έθιμα τους, οι συνήθειες τους η γλώσσα τους και ως ένα βαθμό ο τρόπος ζωής ήταν παρόμοιος με των Κατσάνων. Οι Κατσάνοι όμως είχαν ακολουθήσει σε σημαντικό βαθμό το μεταπρατικό επιτήδευμα. Πολλοί Κατσάνοι δηλαδή είχαν γίνει έμποροι και γυρνούσαν από χωριό σε χωριό από περιοχή σε περιοχή και αγόραζαν και πουλούσαν διάφορα είδη. Έτσι, παρατηρεί ο Κρυστάλλης, πολλά άστεα έβλεπαν και πολλών λαών και ανθρώπων εγνώριζαν το νου και τον τρόπο ζωής. Αυτό όμως δεν συνέβαινε με τους Κατσαούνους, γεγονός που δημιουργούσε μια σημαντική διαφορά.
Ο Αραβαντινός δεν αναφέρει ποια ήταν αυτά τα 11 χωριά των Κατσαούνων. Ούτε ο Κρυστάλλης (1868-1894) τα αναφέρει στο βιβλίο του "Οι Βλάχοι της Πίνδου". Ο Λαμπρίδης όμως στα Ηπειρώτικα Ιστορικά Μελετήματα (Τεύχος Β’ Κουρεντιακά-Τσαρκοβιστιακά 1887, Τεύχος Γ’ περιγραφή των Κατσανοχωρίων 1887) γράφει ότι δέκα ήταν τα Κατσαουνοχώρια και τα αναφέρει ονομαστικά. Τα παραθέτουμε:
Μούλαις (Πέρδικα), Λαγάτορα (Μυροδάφνη), Βαρλαάμ, Βοράτσια ή Μποράτσια (Αγία Τριάδα), Τέροβο και Ραψαίοι δεξιά από το δρόμο που οδηγούσε από τα Ιωάννινα προς την Άρτα και Κρύφοβο , Ραβένια, Πεστά και Σκλίβανη, αριστερά του ίδιου δρόμου. Όλα όμως αυτά τα χωριά βρίσκονται στα αριστερά του σημερινού νεώτερου κεντρικού δρόμου Ιωαννίνων Άρτας. Σήμερα μερικά έχουν πολύ λίγους μόνιμους κατοίκους.
Πρόκειται για παλιά χωριά. Το Κρύφοβο αναφέρεται σε χρυσόβουλο του Ανδρόνικου του Β’ του έτους 1319. Ο νεομάρτυς Ιωάννης ο εξ Ιωαννίνων γεννήθηκε στο Τέροβο κατά τον 16ο αιώνα. Για τα Ραβένια υπάρχουν αναφορές του 16ου αιώνα. Στα Πεστά, στα Ραβένια και στη Σκλίβανη υπάρχουν ναοί του 17ου αιώνα. Ο Κωνσταντίνος Φρεαρίτης (1819-1902) από τους Ραψαίους, υπήρξε πρύτανης και ανακαινιστής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Προφανώς το επώνυμό του πλάστηκε εξ αιτίας προέλευσής του από την περιοχή Πέντε Πηγάδια του χωριού του.
Σήμερα όλα τα Κατσαουνοχώρια ανήκουν στο δήμο Αγίου Δημητρίου Ιωαννίνων και συνιστούν ή αποτελούν τμήματα εννέα δημοτικών διαμερισμάτων3. Απλώνονται από νότια από το Μπιζάνι μέχρι σχεδόν τα σύνορα με το νομό Πρέβεζας (Τέροβο, Ραψαίοι και Σκλίβανη). Ανήκαν άλλοτε διοικητικά στη περιοχή Τσαρακοβίστας.
Δυτικά τους βρίσκοντα τα άλλα χωριά της Τσαρακοβίστας που έφτανε μέχρι τα όρη του Σουλίου. Ανάμεσα σε αυτά τα χωριά βρίσκουμε και τα χωριά της Λάκκας του Μπότσαρη. Ανατολικά των Κατσαουνοχωρίων υπάρχει το όρος Ξηροβούνι και βόρεια - βορειοανατολικά τους βρίσκονται τα Κατσανοχώρια. Τα Κατσαουνοχώρια Πεστά και κυρίως το πάλαι ποτέ κεφαλοχώρι Κρύφοβο είναι πολύ κοντά σε Κατσανοχώρια. Το Κρύφοβο είναι όμορο με το Κατσανοχώρι Πλαίσια και πολλοί κάτοικοι καθενός από τα δύο χωριά είχαν συγγενείς στο άλλο χωριό. Τα Κατσανοχώρια του νομού Ιωαννίνων αποτελούν το σημερινό δήμο Κατσανοχωρίων4. Ανατολικά των Κατσανοχωρίων βρίσκεται ο Άραχθος που αποτελεί φυσικό τους όριο, και ανατολικότερα τα χωριά των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη).

Για όλα τα Κατσαουνοχώρια και τα Κατσανοχώρια, ο Λαμπρίδης αναφέρει ότι σ’αυτά ζούσαν αποκλειστικά ελληνικές οικογένειες. Στους πίνακές του ο Αραβαντινός αναφέρει για κάθε χωριό το ποια γλώσσα ομιλείτο. Για όλα τα Κατσαουνοχώρια και όλα τα Κατσανοχώρια αναφέρει ότι ομιλείτο σε αυτά αποκλειστικά η ελληνική γλώσσα.
Ο Κρυστάλλης και ο Λαμπρίδης αναφέρουν ακόμη ότι:
- Κατσαούνοι και Κατσανοπούλες αρπάζονταν μετά από συνεννόηση και έτσι προέκυπταν μικτοί γάμοι. Και σήμερα κάτοικοι των Κατσαουνοχωρίων που δεν γνωρίζουν ότι είναι Κατσαούνοι, λένε ότι η οικογένεια τους θεωρούσε ιδιαίτερα σημαντικό το να παντρευτούν Κατσάνες.
- Αρκετοί Κατσάνοι έγιναν συστηματικοί έμποροι και ταξίδευαν και μετοικούσαν. Μετοικούσαν και εξαιτίας διώξεων. Ο Λαμπρίδης αναφέρει καταγεγραμμένες μετοικήσεις από τον ΙΖ’ αιώνα. Αναφέρει συστηματικές μετοικήσεις στην Αιτωλία, την Ακαρνανία (Βόνιτσα, Ζαβέρδα, Μύτικα, Αστακό), στον Βάλτο (Αμφιλοχία) στην Εύβοια, στη Λαμία, στη Λευκάδα, στην Πάτρα. Οι Φωτηλαίοι ήταν Κατσάνοι που εγκαταστάθηκαν στην Πάτρα και στη Ζαρούχλα της Αχαΐας. Οι Γεροκωστόπουλοι στην Πάτρα.


Οι Κατσαούνηδες του Μύτικα και της Παναγούλας

Στο βιβλίο Ιστορικά Κατσανοχωρίων, έκδοση του συλόγου Κατσάνων της Αθήνας 1969, αναφέρεται ότι από τους Κατσάνους οι Μπαζιμαίοι, οι Γκόλφηδες οι Μακραίοι, οι Κουρωνταίοι, οι Γαρουφαίοι οι Φαραίοι, οι Ραγγαίοι, οι Τζουραίοι και αρκετοί ακόμη που αναφέρονται ονομαστικά, εγκαταστάθηκαν σε χωριά του Ξηρομέρου μάλλον τον 19o αιώνα. Για αρκετούς ακόμη που αναφέρονται επίσης ονομαστικά, αναγράφεται ότι εγκαταστάθηκαν στη Αμφιλοχία, και για λίγους αναγράφεται ότι εγκαταστάθηκαν στην Κατούνα και στο Αγρίνιο. Οι Γκόλφηδες του Μύτικα προέρχονται από το Φορτόσι. Ένας Γιάννης Κόλφης εμφανίζεται να υπογράφει μαζί με άλλους Φορτοσίτες έγγραφα που αναφέρονται στους κατοίκους του χωριού το 1838.
Πιστεύω ότι σε κάποιο μικρότερο βαθμό είχαμε και μετοικήσεις Κατσαούνων από τα Κατσαουνοχώρια στην Ακαρνανία και στην Αιτωλία. Άλλωστε οι μικτοί γάμοι δημιουργούσαν συγγένειες μεταξύ Κατσαούνων και Κατσάνων και οι συγγενικοί δεσμοί ήταν ιδιαίτερα ισχυροί. Οι Κατσαούνοι όμως δεν κρατούν ανάμνηση του συλλογικού τους παρελθόντος και δεν έχουν συλλόγους Κατσαούνηδων αντίστοιχων με τους συλλόγους Κατσάνων που θα ήξεραν ποιοι Κατσαούνηδες εγκαταστάθηκαν αλλού και το πού εγκαταστάθηκαν. Δάσκαλος από τα Ραβένια δεν ήξερε ούτε ότι το χωριό του ήταν Κατσαουνοχώρι, ήξερε όμως ότι οι οικογένειες του χωριού του θεωρούσαν ιδιαίτερα σημαντικό το να έχουν νύφη από τα Κατσανοχώρια και ότι αυτό δεν ήταν σπάνιο.
Μια άλλη αιτία που προκάλεσε περιορισμένες ίσως μετοικήσεις Κατσαούνων στο Ξηρόμερο ήταν η επανάσταση στην Ήπειρο καθώς και η μη ευόδωσή της. Ξηρομερίτες οπλαρχηγοί και οπλίτες είχαν πάρει μέρος και στις δύο μάχες στο γεφύρι της Πλάκας (Ιούλιος 1821, Ιούνιος 1822), και στη μάχη του Πέτα και σε άλλες μάχες. Επίσης Ηπειρώτες με πρώτο τον Μάρκο Μπότσαρη είχαν πάρει μέρος σε μάχες στη Δυτική Στερεά Ελλάδα. Ακόμη στο βιβλίο του Αλεξάνδρου Τ. Σάββα "Ιστορικά και Λαογραφικά Σοιχεία της Χρυσοβίτσας Ξηρομέρου" αναφέρεται ότι μετά την επανάσταση ο Κωνσταντίνος Χρόνης από τα Πέντε Πηγάδια του Κατσαουνοχωρίου Ραψαίοι μετοίκησε στη Χρυσοβίτσα Ξηρομέρου (περιοχή Αστακού) όπου απόκτησε παιδιά γύρω στο 1860. Αυτό πρέπει να θεωρηθεί ότι εντάσσεται σε γενικότερο φαινόμενο μετοικήσεων Ηπειρωτών και εγκατάστασής τους σε εδάφη που μετά την επανάσταση ανήκαν στο νεοϊδρυμένο τότε ελληνικό κράτος.

Τώρα αφού κάποιος Παβέλης πήρε το παρατσούκλι και το επώνυμο Κατσαούνης, θα θεωρήσουμε τους Παβέληδες ως Κατσαούνηδες κατά το φύλο και επομένως ως προερχόμενους από κάποιο Κατσαουνοχώρι. Αν ψάξουμε έγγραφα δημοτολόγια, μητρώα αρρένων αυτών των χωριών ίσως βρούμε από ποιο χωριό προέρχονται.
Σύμφωνα με το γενεαλογικό δέντρο ο Βασίλης Παβέλης, πατέρας του πρώτου καταγεγραμμένου ως Κατσαούνη στην Παναγούλα και στον Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας, προηγείται 6 γενιές του Χρήστου και του Νώντα Κατσαούνη. Οι 6 γενιές πρέπει να λογαριαστούν 150 - 180 χρόνια. Επομένως ο Βασίλης Παβέλης γεννήθηκε μεταξύ του 1770 και του 1800 και εφόσον δεχτούμε ότι προέρχεται από τα Κατσαουνοχώρια πρέπει να δεχτούμε ότι έφυγε από εκεί μεταξύ του 1800 και του 1830.
Νομίζω όμως ότι η μετοίκηση της οικογένειας των Παβέληδων και των Κατσαούνηδων του Μύτικα από τα Κατσαουνοχώρια εφ όσον έγινε, είναι πιθανότερο να έγινε μετά το 1821 κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της επανάστασης. Και αυτή η υπόθεση και η υπόθεση ότι η μετοίκηση έγινε πριν την επανάσταση δεν έρχονται σε σύγκρουση με τα στοιχεία που προκύπτουν από το γενεαλογικό δένδρο, όμως την περίοδο μετά την επανάσταση έγιναν μεγαλύτερες μετακινήσεις πληθυσμών.


Σημειώσεις - Παραπομπές

1. Οι Βλάχοι εμφανίζονται από τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Αργότερα συμμάχησαν με τους Βουλγαροσλάβους του Κρούμου και πολέμησαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Οι Βλάχοι της Ελλάδας διακρίνονται κυρίως σε Αρμάνους (Ρωμαιόβλαχους) που μιλούν ή μιλούσαν βλάχικα και ελληνικά και σε Αρβανιτόβλαχους που είναι Βλάχοι των οποίων οι πρόγονοι είχαν ζήσει επί σειρές γενεών σε περιοχές με συμπαγή αλβανόφωνο πληθυσμό και μιλούσαν βλάχικα, ελληνικά και αρβανίτικα. Αρβανιτόβλαχοι είχαν συνεργασθεί και με τον Αλή πασά. Η βλάχικη γλώσσα ανήκει στις ρομανικές (λατινογενείς) γλώσσες. Μια μορφή βλάχικης γλώσσας είναι μία από τις τέσσερις επίσημες γλώσσες της Ελβετίας (ραιτορομανική). Αρκετοί αναφέρουν ότι οι λέξεις Ουαλός και Βαλόνος παραπέμπουν στη λέξη Βλάχος. Οι Βλάχοι σε κάθε χώρα, εφόσον δεν έχουν αφομοιωθεί, μιλούν τη βλάχικη γλώσσα και τη γλώσσα της χώρας στην οποία είναι εγκατεστημένοι ή μία γλώσσα κράμα των δύο γλωσσών. Οι Βλάχοι του Ελλαδικού χώρου ανέπτυξαν συν τω χρόνω ελληνική εθνική συνείδηση. Βλάχοι ήταν ο Κωλέτης (Πρωθυπουργός από το Συράκο) ο Ζαλοκώστας, ο Κρυστάλλης, ο Αβέρωφ, ο Στουρνάρης, ο Τοσίτσας, ο Σπύρος Λάμπρος και άλλοι. Και ο ποδοσφαιριστής Τραϊανός Δέλας, Βλάχος πρέπει να είναι. Τα βλάχικα των εδώ Βλάχων και μοιάζουν πολύ αλλά και διαφέρουν από τα βλάχικα της Βλαχίας.

2. Οι Κατσαούνηδες του νομού Καστοριάς ζουν σε χωριά του δήμου Νεστορίου (Νέα Κοτύλη Κυψέλη Ζούζουλη και άλλα) και στην κοινότητα Αρένα. Έχουν έθιμα που μοιάζουν με τα Ηπειρώτικα. Ένα σημαντικό μέρος των οικογενειών του χωριού Κυψέλη έχουν τις καταβολές τους σε περιοχές της σημερινής Νότιας Αλβανίας.

3. Ο δήμος Αγίου Δημητρίου περιλαμβάνει εκτός από τα Κατσαουνοχώρια, άλλα εννέα δημοτικά διαμερίσματα δεκαεννέα συνολικά οικισμών.

4. Κατσανοχώρια είναι τα χωριά Λουζέτσι (Ελληνικό), Φορτόσι, Κοστήτσι (Καλλιθέα), Πηγάδια (Βαλτσιώρα), Νίστορα, Πάτερο, Κοτόρτσι (Αετοράχη), Λάζαινα, Κορίτιανη, Καλέτζι, Πλαίσια. Στο σημερινό δήμο Κατσανοχωρίων του νομού Ιωαννίνων ανήκουν 6 ακόμη οικισμοί.

Ιωάννης Κουμερτάς

από το http://diadromesgr.blogspot.com