Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου 2009

Η ΝΕΟΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, Ο ΝΤΑΒΟΥΤΟΓΛΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

Η νεοοθωμανική στρατηγική, ο Νταβούτογλου και οι Ελληνες

Η γενική οπτική του Χ. Γιανναρά συγκαταλέγεαι αναμφισβήτητα ανάμεσα στις μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού πιο αξιόλογες στη σημερινή Ελλάδα. Είναι ενδιαφέρουσα η εκτίμησή του αναφορικά με το ‘‘φαινόμενο Αχμέτ Νταβούτογλου’’ και την αυτοκρατορική νεοοθωμανική γεωπολιτική αντίληψή του και την ελληνική πολιτική έναντι της στρατηγικής της Τουρκίας. Είναι αναμφισβήτητα σημαντικές οι σκέψεις και απόψεις του, και ιδιαίτερα το ερώτημα που θέτει ως κατακλείδα της συλλογιστικής της ανάλυσής του: ''Με ποιες προϋποθέσεις η προτεραιότητα του πολιτισμού μπορεί να αναδείξει την Τουρκία άξονα μιας αυτοκρατορικής «ειρήνης» στον χώρο της άλλοτε οθωμανικής κυριαρχίας με όρους όχι αντιπαλότητας, αλλά συνεργασίας με τη Δύση; Αυτό μπορούν οι Ελληνες, για δεύτερη φορά στην Ιστορία, να το χειριστούν για λογαριασμό των Τούρκων αποτελεσματικά''.
Εχω και την ιδιότητα του ερευνητή Γεωπολιτικής. Στο Διδακτορικό μου και σε άλλες έρευνές μου έχω μελετήσει την σύγχρονη Τουρκία και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εχω δημοσιεύσει κατά καιρούς διάφορα άρθρα επί των σχετικών θεμάτων. Μια πρώτη εκτίμησή μου επί του ζητήματος αυτού είναι η εξής:
Πρώτον: Ασφαλώς, το ότι στην κυβέρνηση της Τουρκίας βρίσκεται από το 2003 το ‘‘ήπιο ισλαμιστικό’’ ΑΚΡ και τους τελευταίους μήνες έγινε ΥΠΕΞ ο Νταβούτογλου δεν σημαίνει ότι θα πεθάνει ο κεμαλισμός, ότι θα εγκαταλειφθούν οι θεμελιώδεις επιλογές της τουρκικής στρατογραφειοκρατίας ή/και θα αλλάξει ουσιαστικά η πολιτική ισχύος και ηγεμονισμού που παγίως ακολουθεί το τουρκικό κράτος.
Ο νεοοθωμανισμός επιχειρεί το ξεπέρασμα της στενότητας του τουρκικού εθνικισμού. Προωθεί από την περίοδο Οζάλ τον ‘‘μετριοπαθή ισλαμισμό’’ και επέλεγε από τότε την συνένωση των μουσουλμάνων από τις ακτές της Αδριατικής ως την Κεντρική Ασία (Κούρδων, Αζέρων, Τουρκμένων, Ουζμπέκων, των διαφόρων μουσουλμάνων των Βαλκανίων, αλλά και του Ιράκ κτλ.) και την Κίνα (Ουγούροι του Ξινγκιάνγκ). Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, ο Ερντογάν διευκολύνεται να αναγνωρίσει κάποια εγκλήματα του (κεμαλικού και νεοτουρκικού) παρελθόντος που εμποδίζουν τους μελλοντικούς στόχους του. Αφετέρου, παρά την επίσκεψη στην Τουρκία του Προέδρου Ομπάμα, που θεωρήθηκε ως ανανέωση της προτεραιότητας που δίνει η Ουάσιγκτον στην συνεργατική σχέση με την Αγκυρα, υπάρχουν σοβαρές δυσχέρειες, που ενδεχομένως να αποδειχθούν αδιέξοδα της τουρκικής στρατηγικής. Η επικράτηση έναντι των Κούρδων με στρατιωτικά μέσα γινόταν όλο και πιο δύσκολη και πολυδάπανη. Ηδη ο Ερντογάν δείχνει να επιλέγει διαδικασίες συνεννόησης με τους πολιτικούς εκπροσώπους του κουρδικού στοιχείου, τόσο αυτούς στο εσωτερικό της Τουρκίας όσο και εκείνους στις κουρδικές περιοχές του Ιράκ. Σημειωτέον ότι στις δημοτικές εκλογές που διεξάχθηκαν στην Τουρκία στις 29 Μαρτίου του 2009. Την αναμέτρηση χαρακτήρισε μάλλον η αδιαφορία της πλειονότητας, αφού η προσοχή πολλών ήταν στραμμένη στην οικονομία και στην αναμέτρηση κυβέρνησης και παρακράτους. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ήταν οι εξελίξεις στις ΝΑ περιοχές που κατοικούνται στην πλειονότητά τους από Κούρδους. Στους δήμους αυτών των περιοχών για πρώτη φορά αναμετρήθηκαν μόνο δύο υποψήφιοι: ο ένας υποστηριζόταν από τα κουρδικά και φιλοκουρδικά πολιτικά κόμματα και ο δεύτερος που ήταν προσκείμενος στο κυβερνών ΑΚΡ (μετά από συμφωνία με το τελευταίο των άλλων τουρκικών κομμάτων). Τα αποτελέσματα στις εν λόγω περιοχές κατέδειξαν μια εντυπωσιακή προώθηση των κουρδικών δυνάμεων. Οι υποψήφιοι των κουρδικών κομμάτων εκλέχθηκαν σε 98 δήμους, ενώ πριν έλεγχαν 50 δήμους.
Εξ άλλου, κατά πόσο οι δηλώσεις αυτές του Ερντογάν θα έχουν συγκεκριμένες συνέπειες στα θέματα που αφορούν τους εκδιωχθέντες από την Τουρκία Ελληνες, το Οικουμενικό Πατριαρχείο (επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, απόδοση περιουσιακών στοιχείων των μειονοτικών ιδρυμάτων) και την αναγνώριση των γενοκτονικών σφαγών εναντίον των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων; Οι κατά καιρούς εξαγγελίες του Ερντογάν απέχουν από το να μετουσιωθούν σε πραγματικές αλλαγές στην αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών από το τουρκικό κράτος. Πόσο μάλλον όταν η Αγκυρα συνδέει την προώθησή τέτοιων αλλαγών με την ικανοποίηση των διεκδικήσεών της στο πλαίσιο της αυτοκρατορικής στρατηγικής της. Οι πρόσφατες εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ήρθαν να επιβεβαιώσουν τις προθέσεις της Αγκυρας. Ηδη βρίσκονται σε εξέλιξη σημαντικές διεργασίες που αφορούν: α) Την επιβολή της λεγόμενης ‘‘διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας’’ στην Κύπρο που θα σημάνει την διεθνή αναγνώριση του κατοχικού καθεστώτος στο μαρτυρικό νησί. Είναι αποκαλυπτικές της αντίληψης του Νταβούτογλου και οι τελευταίες δηλώσεις του, στις οποίες, συνδυάζοντας καρότο και μαστίγιο, υποστηρίζει ότι «δεν συνάδει με την αναζήτηση της λύσης η στάση της ελληνοκυπριακής ηγεσίας που μεταφέρει την κυπριακή υπόθεση στα φόρα της Ε.Ε., για να αποκτήσει τρόπο πίεσης επί της Τουρκίας» (http://www.naftemporiki.gr/news/static/09/09/03/1710111.htm). β) Την εγγραφή στην ημερήσια διάταξη των ελληνοτουρκικών συνομιλιών των διεκδικήσεων της Τουρκίας στο Αιγαίο και στη Θράκη και την επίτευξη των επιθυμητών υποχωρήσεων της ελληνικής πλευράς. γ) Την πρόοδο των διαπραγματεύσεων για την επιδιωκόμενη ένταξή της στην Ε.Ε., όπου η Αγκυρα επιθυμεί να πετύχει δεσμεύσεις από την πλευρά των Εικοσιεπτά στην Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου του 2009. Η Τουρκία επιδιώκει να δώσει την εντύπωση ότι δρομολογεί αλλαγές στα εν λόγω ζητήματα που αφορούν κυρίως την πολιτική της έναντι των μειονοτήτων της ώστε να αποσπάσει ευνοïκή διεθνή μεταχείριση, και από τις ευρωπαïκά κράτη, στην προώθηση των επιδιώξεών της σε όλα τα προαναφερόμενα ζητήματα.
Επί πλέον, ζήτημα είναι πως θα υλοποιούνταν μια τέτοια ωραία ιδέα: οι Ελληνες, για δεύτερη φορά στην Ιστορία, να χειριστούν το ζήτημα που συνιστά στοιχείο του πυρήνα της πρότασης του Χρήστου Γιανναρά: ‘‘πως η προτεραιότητα του πολιτισμού μπορεί να αναδείξει την Τουρκία άξονα μιας αυτοκρατορικής «ειρήνης» στον χώρο της άλλοτε οθωμανικής κυριαρχίας με όρους όχι αντιπαλότητας, αλλά συνεργασίας με τη Δύση’’. Σκέψεις και προτάσεις αναφορικά με ορισμένα σχετικά ζητήματα έχω εκθέσει σε αναλύσεις και άρθρα μου που έχουν δημοσιευτεί στο Αρδην, στη Ρήξη καθώς και σε άλλα έντυπα και διαδικτυακά μέσα. Ενδεικτικά, βλ. ιδιαίτερα:

1. «Τουρκία: Εσωτερικοί γεωπολιτικοί παράγοντες», Γεωστρατηγική [Επιθεώρηση του Ινστιτούτου Αμυντικών Αναλύσεων (ΙΑΑ)], Νοέμβριος 2004, σελ. 65-86.
2. «Η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και το νέο ‘‘Ανατολικό Ζήτημα’’», Aρδην, Τεύχος 51, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2004, σ. 11-12.
3. «Η κρίση στην Ουκρανία», Aντί, Τεύχος 831, 3.12.2004, σσ. 38-39.
4. «Τουρκία: Ελλειψη στρατηγικής από την Ελλάδα και την Ε.Ε.», Aρδην, Τεύχος 55, Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2005, σσ. 17-18.
5. «Η διεθνής ισλαμική πολιτική της Τουρκίας», Νέα Πολιτική, Τεύχος 1, Οκτώβριος 2005, σ. 45-47.
6. 31. «Η Τουρκία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», Eλευθερία (Λάρισα), 6 Νοεμβρίου 2005, σ. 11.
7. «Τουρκία: Tο μετέωρο βήμα», Eλευθερία (Λάρισα), 23 Απριλίου 2006.
8.«Το ‘‘Ανατολικό Ζήτημα’’ και ο ελληνικός αγώνας για την ανεξαρτησία», Τετράδια Πολιτικού Διαλόγου και Ερευνας, Τετράδιο πεντηκοστό δεύτερο, Φθινόπωρο 2006, σ. 65-79. Πρβλ. http://www.eap-portal.org/index.php/Magazine/, Απρίλιος 2007.
9. «Τα προβλήματα της Τουρκίας, ο Μπουγιουκανίτ και τα πετρέλαια», Eλευθερία (Λάρισα), 18 Φεβρουαρίου 2007.
10. «Τα τουρκικά σχολικά εγχειρίδια και η οπτική τους έναντι των Ελλήνων», 24.3.2007, www.ppol.gr/ fullarticle.php?id=3071.
11. «Ανατολή και Δύση: μια γεωιστορική εξέταση των δύο κόσμων της Ευρώπης», www.eap-portal.org/index.php/Παρουσίαση-Βιβλίων/, Απρίλιος 2007 (πρωτοδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα www.innernet.gr).
12. ‘‘Η σύγχρονη Τουρκία και οι Ελληνες. Προσεγγίσεις και ‘‘προσηλώσεις’’ της τουρκικής ιστοριογραφίας’’, Πρακτικά του 27ου Συνεδρίου της Ελληνικής Ιστορικής Εταιρίας, Θεσσαλονίκη, Μάιος 2007.
13. «Αντιπαράθεση δύο κόσμων για την κρατική ηγεμονία», Eλευθερία (Λάρισα), 20 Μαίου 2007.
14. «Kύπρος: Η τραγωδία του 1974 και η αναζήτηση λύσης», 20.7.2007, www.ppol.gr/ fullarticle.php?id=3404.
15. ‘‘Η στρατηγική της Τουρκίας στα Βαλκάνια’’, στο σχετικό αφιέρωμα του Αρδην, Τεύχος 72, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2008.
16. ‘‘Παγκόσμια κρίση, νεοοθωμανισμός και Ελλάδα’’, Ελευθερία (Λάρισα), στο φύλλο της 8 Δεκεμβρίου 2008.
17. ‘‘Ο νεοοθωμανισμός και η γενοκτονία των Ελλήνων’’, Ρήξη, φ. 54, της 4.7.2009, σ. 7.
18. ‘‘Νεοοθωμανικός επεκτατισμός και ελληνική στρατηγική’’, Ελευθερία (Λάρισα), φύλλο της Δευτέρας 24 Αυγούστου 2009, σ. 4.
Περισσότερο συνολική, συστηματική ανάπτυξη των σχετικών ζητημάτων γίνεται στα υπό έκδοσιν βιβλία μου (Βλ. και το μπλογκ μου http://theodorosbatrakoulis.blogspot.com)

Δεύτερον: Ακόμα και αν δεχτούμε ότι η Τουρκία μπορεί να μετεξελιχτεί σε αυτό που θα επιθυμούσε ο κ. Χρήστος Γιανναράς και άλλοι, ζήτημα είναι με ποιες προυποθέσεις και όρους μπορούν οι σημερινοί Ελληνες να αναλάβουν ένα τέτοιο εγχείρημα. Η χρονίως υφιστάμενη υποταγή της χώρας στην παγκοσμιοποιημένη αγορά συνεχίζεται εντεινόμενη τα τελευταία χρόνια. Απέναντι στα οξυμμένα κοινωνικά προβλήματα, η σχέση της κυβερνώσας παράταξης και του Κ. Καραμανλή με την κοινωνία απέβη σύνθετη και όλο και πιο δύσκολη. Το μήνυμα από σημαντική μερίδα ψηφοφόρων ήταν ότι η κυβέρνησή του έπρεπε να πείσει ότι δεν είναι αστυφύλακας έναντι της διαπάλης αντιθετικών συμφερόντων. Χαρακτηριστική η υπόθεση του εθνομηδενιστικού βιβλίου ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, που αναγκάστηκε να αποσύρει η ΝΔ, αμέσως μετά τη νίκη της (Σεπτέμβριος του 2007), ως συνέπεια των μεγάλων αντιδράσεων των πολιτών, και της παταγώδους εκλογικής αποτυχίας της πρώην υπουργού Παιδείας.
Η κυβέρνηση Καραμανλή διαχειρίστηκε σπουδαία προβλήματα (επαναθεμελίωση του κράτους, παιδεία, δημογραφικό, υγεία, εξωτερική πολιτική, ασφαλιστική μεταρρύθμιση), δείχνοντας ότι δεν είχε ολοκληρωμένο σχέδιο ή τουλάχιστον ότι δεν μπορούσε να εφαρμόσει ένα υποτιθέμενο σχέδιο. Η πολιτική που άσκησε δεν διέφερε ουσιαστικά από εκείνη της οκταετίας Κ. Σημίτη. Κύρια κριτήρια αποτελούν: α) Η αποδοχή του πλαισίου εξάρτησης (οικονομικής, πολιτικής, πολιτισμικής) της χώρας από τη ‘‘Δύση’’, παρά τα βήματα που έγιναν στην προώθηση των οικονομικών σχέσεων - κυρίως - με τη Ρωσική Ομοσπονδία, την Κίνα κλπ. β) Το λεγόμενο πολιτικό κόστος, χρόνια νεοελληνική πολιτική παθογένεια. Πρόκειται για το φόβο απώλειας ψηφοφόρων, και άρα της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας στις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Το πολιτικό, κομματικό σύστημα της χώρας εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από πελατειακή αντίληψη, οικογενειοκρατία, προσωποπαγή οργάνωση / λειτουργία. γ) Η αθηνοκεντρική αντίληψη για την πολιτειακή δομή. δ) Η έλλειψη συνολικής, αυτόνομης ελληνικής/ευρωπακής πολιτικής για την ανάπτυξη μιας πολυεπίπεδης συνεργασίας των γειτονικών μας λαών και κρατών των Βαλκανίων.
Για το ΠΑ.ΣΟ.Κ., το εκλογικό αποτέλεσμα του 2007 έδειξε τη συνέχιση της πολύπλευρης κρίσης που συνόδευσε την αμφισβήτηση του μιμητικού ‘‘εκσυγχρονιστικού’’ εγχειρήματος, του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού, της πολιτικής διαπλοκής με μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, της κομματοκρατικής ευνοιοκρατίας, της υποτέλειας στα εθνικά ζητήματα έναντι των ΗΠΑ και των άλλων μητροπολιτικών κέντρων. Η επανεκλογή-παράταση θητείας του Γ. Παπανδρέου το Νοέμβριο του 2007 έδειξε τρία πράγματα: Πρώτον, την επιλογή από μεγάλο μέρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. της ‘‘αναβάπτισης’’ του κόμματος διά της παραμονής εκτός κυβέρνησης. Δεύτερον, την επιλογή των πρωτοκλασάτων να ‘‘χαμηλώσουν’’ (ή και εξουδετερώσουν) τον Ε. Βενιζέλο διά της στοίχισης τους πίσω από τον Παπανδρέου τον Γ΄. Τρίτον, την αδυναμία διαμόρφωσης στους κόλπους του κόμματος μιας εναλλακτικής πρότασης από κάποιους αντιπολιτευόμενους.
Τι μπορεί να γίνει, όσο κυριαρχεί ένα σύστημα α-παιδείας, όσο στην οικονομία κυριαρχεί ο μεταπρατισμός και η εξάρτηση, όσο πολλοί κάτοικοι αυτής της χώρας εμφορούνται από αντιλήψεις καταναλωτικού ατομικισμού; Οσο στον Τύπο, σε πολλούς εκπαιδευτικούς και σε σημαντικό κομμάτι της νεολαίας επικρατούν εθνομηδενιστικές απόψεις, ιστορική σύγχυση ή/και διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας, και διάφορα αγοραία, ‘‘νεοταξίτικα’’ ιδεολογήματα; Οσο υπάρχει αποξένωση από το λαïκό πολιτισμό και ‘‘πολυπολιτισμικές’’ κενολογίες; Οσο στην εξωτερική πολιτική πρυτανεύει πνεύμα υποτέλειας και ενδοτισμού;
Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, ιδιαίτερα τα τελευταία δύο χρόνια, δημιουργούνται οι προυποθέσεις για έναν προσωπικό εκλογικό θρίαμβο του κ. Γ.Α. Παπανδρέου και την επερχόμενη κυβερνητική κυριαρχία του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Τι μέλλει γενέσθαι στην περίοδο που θα ακολουθήσει είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Η συνεχιζόμενη διεθνής οικονομική κρίση ήδη πλήττει την ελληνική οικονομία, της οποίας δύο βασικοί τομείς, ο τουρισμός και η ναυτιλία υφίστανται ήδη σημαντικές δυσμενείς συνέπειες.
Οσον αφορά την ελληνική κοινωνία, έχει επισημανθεί από διάφορους ανεξάρτητους αναλυτές η πολύπλευρη κρίση και τα χαρακτηριστικά της. Οπωσδήποτε χρειάζεται νέα συλλογικότητα, συντονισμός πρωτοβουλιών και αγώνων. Δεν είναι μονόδρομος η συρρίκνωση του αγροτικού πληθυσμού, η πολιτισμική μας αλλοτρίωση, η υποταγή της Κύπρου, η χωρίς αντάλλαγμα υποστήριξη της ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., η ανεξέλεγκτη πλημμυρίδα λαθρομεταναστών, η αλλοπρόσαλλη πολιτική στο ‘‘Μακεδονικό’’, και η απεμπόληση γενικά των εθνικών και λαïκών δικαιωμάτων, όπως επιτάσσει η πολιτική των πολυεθνικών και των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Οι κομματικοί αξιωματούχοι αποδεχόμενοι την α-παιδεία και την υποτέλεια στις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις καλλιεργούν αποπροσανατολισμό και ηττοπάθεια, οδηγούσαν και οδηγούν το λαό σε περιπέτειες με αβέβαιη έκβαση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα πληθυσμιακής ομάδας που βιώνει ανασφάλεια, άγχος και έλλειμμα εμπιστοσύνης αποτελεί η γενιά των τριαντάρηδων. Η μεγάλη πλειονότητα των τριαντάρηδων έχει καταλάβει ότι αυτή είναι που θα ‘‘πληρώσει τη νύφη’’. ‘‘Οι περισσότεροι είναι κακομαθημένοι. Και θεωρώ ως τον μεγαλύτερο υπεύθυνο την οικογένεια’’, έγραφε παλιότερα ένας νέος σε ένα ηλεκτρονικό ημερολόγιο (blog). Κυρίως, όμως σημασία έχει πως αντιμετωπίζει κανείς τα πράγματα. O καθένας χρειάζεται να κάνει την αυτοκριτική του. Μήπως κάποιοι είναι/είμαστε βολεμένοι και δεν θέλουμε να αντιμετωπίζουμε δυσκολίες; Στην πολιτική επιστήμη χρησιμοποιείται και η λέξη ‘‘γεροντοκρατία’’, που έχει - κι αυτή - ελληνικές ρίζες. Δεν έχει καθιερωθεί όρος για το αντίθετο, δηλαδή στην περίπτωση των νέων. Μάλλον, πρέπει να είναι ένας όρος σαν ‘‘νεοκρατία’’ ή ‘‘νεανιοκρατία’’. Ισως η Ελλάδα χρειάζεται κάποια δόση νεοκρατίας. Σε πολλά επαγγέλματα κυριαρχεί το ‘‘καθεστώς’’ των μεγαλύτερων σε ηλικία. Συμβαίνει στην ιατρική, στη δικηγορία, στις δημόσιες υπηρεσίες, στην Ακαδημία Αθηνών, ακόμα και στον αγροκτηνοτροφικό τομέα…
Η ανάγκη συγκρότησης δημοκρατικού πόλου με πατριωτικές, οικολογικές, κοινωνικές ευαισθησίες και αξιόπιστη προγραμματική πρόταση παραμένει ζητούμενο χρόνια τώρα. Σ’αυτό το εγχείρημα είναι απαραίτητο να συμμετάσχουν πρόσωπα απ’ όλες τις γενιές, αλλά ιδιαίτερα νέοι, τριαντάρηδες και εικοσάρηδες. Προκειμένου όμως η νέα γενιά στην Ελλάδα να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της πορείας της χώρας, πρέπει κυρίως να βελτιωθεί η Παιδεία, σε όλες τις βαθμίδες. Απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας, απεγκλωβισμός από ιδιοτέλειες, ανευθυνουπευθυνότητα, κομματικά/συνδικαλιστικά σφιχταγκαλιάσματα. Οι ελευθερόφρονες, ενεργοί, αυτόνομοι πολίτες, με την κατάλληλη οργάνωση, μπορούν να συμβάλουν στην υπεράσπιση και την αναμόρφωση της ‘‘πόλης’’, της χώρας, της ζωής μας και αυτής των παιδιών μας.

Θεόδωρος Μπατρακούλης

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου