Ουκρανία: Διχασμός στο εσωτερικό και διεθνής διελκυστίνδα
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο Σάμιουελ Χάντιγκτον επισήμαινε ότι η
Ουκρανία αποτελεί την πλέον ενδεικτική περίπτωση κράτους το οποίο έμελλε να
βιώσει την επερχόμενη «Σύγκρουση των Πολιτισμών» σε βαθμό ώστε να αποτελέσει
ένα αρχετυπικό παράδειγμα των πολέμων του 21ου αιώνα. Υπενθυμίζεται ότι στη
χώρα αυτή το αποσχιστικό (από την τσαρική Ρωσία) κίνημα - εκδηλώθηκε από τα
μέσα του 19ου αιώνα - έφερε πρακτικά αποτελέσματα μετά την κατάρρευση
του τσαρικού κράτους, στη διάρκεια των δύο επαναστατικών φάσεων που γνώρισε η
Ρωσία (από τον Φεβρουάριο του 1917, από τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς). Μετά
από αλλεπάλληλες ένοπλες συγκρούσεις (ενεπλάκη και η Γερμανία), στις 28
Δεκεμβρίου 1920, υπογράφηκε ουκρανορωσική συνθήκη, ρυθμίζοντας τις μεταξύ της
Ουκρανίας και των Σοβιετικών Δημοκρατιών σχέσεις. Στο ανεξάρτητο (από το 1991) ουκρανικό
κράτος οι Ρώσοι ήταν συγκεντρωμένοι κυρίως στις ανατολικές περιοχές του.
Σ’αυτές, όπου αποτελούσαν πλειονότητα, συγκεντρωνόταν το 80% της βιομηχανικής
παραγωγής της Ουκρανίας. Επιπλέον, οι Ρώσοι αποτελούν πλειονότητα στην
χερσόνησο της Κριμαίας. Στη Σεβαστούπολη λειτουργεί βάσης
ελλιμενισμού-ανεφοδιασμού του ρωσικού στόλου. Η συμφωνία που υπέγραψε ο
Γιανουκόβιτς (2010) παρέτεινε την παραμονή του ρωσικού στόλου στoν Εύξεινο Πόντο για 25 χρόνια. Στις
δυτικές επαρχίες της Ουκρανίας οι περισσότεροι νέοι δεν μιλούσαν ρωσικά ενώ σε
αρκετά δημόσια κτίρια είναι αναρτημένες σημαίες της ΕΕ.
Η μοίρα της Ουκρανίας θα σημαδέψει την Ιστορία και την ισορροπία
δυνάμεων στην Ευρασία για τις επόμενες δεκαετίες. Τα γεωπολιτικά διακυβεύματα ήταν
ιδιαίτερα σπουδαία. Η κατάσταση στην Ουκρανία είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, όπως
διαφαινόταν από τις καθημερινές αναφορές του δυτικού τύπου. Στις 20
Φεβρουαρίου οι νεκροί επίσημα είχαν αυξηθεί στους 75, αλλά ο πραγματικός
αριθμός ήταν άγνωστος, ενώ υπήρχαν πληροφορίες για εκατοντάδες τραυματίες. Οι
ταραχές και οι συγκρούσεις έδειχναν πλέον ανεξέλεγκτες. Μέσα στο όλο σκηνικό
αινιγματική έμενε η στάση της Ρωσίας, που έχει άμεσα συμφέροντα στην χώρα αυτή,
αλλά και η στάση των ΗΠΑ.
«Η ικανότητα μάχης του ρωσικού στρατού και του ναυτικού, είναι ο πιο
σημαντικός παράγοντας της εθνικής ασφάλειας στις σύγχρονες συνθήκες, για αυτό
θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο», δήλωσε ο
Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν την Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου σε εκδήλωση αφιερωμένη στην
Ημέρα της «υπεράσπισης της Πατρίδας» στο Κρεμλίνο. «Η Ρωσία είναι ένα
δημοκρατικό και φιλειρηνικό έθνος. Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα επίμαχα διεθνή
προβλήματα πρέπει να επιλυθούν με πολιτικά και όχι στρατιωτικά μέσα», δήλωσε ο
αρχηγός του ρωσικού κράτους. Πρόσθεσε ότι, σε μεγάλο βαθμό χάρη σε αυτή τη θέση
της η Ρωσία «κατάφερε» να σταματήσει πολλά δραματικά γεγονότα,
συμπεριλαμβανομένων των γεγονότων γύρω από τη Συρία». «Ωστόσο, ο κόσμος σήμερα
παραμένει ασταθής. Η ζώνη δυνητικής σύγκρουσης επεκτείνεται... Στο σύγχρονο
κόσμο η χώρα εξακολουθεί να είναι ανήσυχη, για την επέκταση των διαστημικών
κινδύνων (!) και των πιθανών συγκρούσεων».
Η κλήση του Ρώσου Πρόεδρου στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις
«να είναι έτοιμες για παν ενδεχόμενο», ενδεχομένως έχει «παραλήπτη» πρώτα τα
κράτη της Δύσης. Ομως αποκάλυπτε το επικίνδυνο σημείο στο οποίο είχε φθάσει το
γεωστρατηγικό γίγνεσθαι στην ευρύτερη περιοχή. Ευχής έργο ήταν να
επικρατήσει η σύνεση σε όλες τις εμπλεκόμενες δυνάμεις και να βρεθεί η
αρμόζουσα ειρηνική λύση. Ποιόν θα ωφελούσε
μια πιθανή μεγάλη σύγκρουση με απροσδιόριστες συνέπειες και με τη συμμετοχή των
κρατών της ΕΕ; Η συμφωνία ανάμεσα στον Πρόεδρο Γιανουκόβιτς με την αντιπολίτευση για πρόωρες προεδρικές εκλογές και επανυιοθέτηση του Συντάγματος που προέβλεπε μειωμένες αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας άνοιγε ένα δρόμο ειρηνικής λύσης. Αραγε ποιά διάρκεια και ποιές προοπτικές θα είχε;
Θόδωρος Μπατρακούλης
Δρ Γεωπολιτικής
theobatrak@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου