Μια διαλεκτική προσέγγιση του Ελληνικού Κοινοτισμού - του Αθ. Μιχαλόπουλου

Μια διαλεκτική προσέγγιση του Ελληνικού Κοινοτισμού

Δημοσιεύτηκε από: Αθανάσιος Μιχαλόπουλος  10 Φεβρουαρίου 2014

Αν θελήσει κανείς να κατανοήσει τα προτάγματα του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΥ σε σχέση με τους παλιούς πολιτικούς όρους της νεωτερικότητας (αριστερά, κέντρο, δεξιά), θα συνειδητοποιήσει ότι στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται πάρα πολύ καλά η σωκρατική διαλεκτική, η οποία συνεχίστηκε σε ένα βαθμό και με τον Έγελο ( Χέγκελ ) με τις εξής εννοιολογικές εξισώσεις:
[Θέση, Αντίθεση, Σύνθεση] Ποιότητα, Ποσότητα, Μέτρο
Τέχνη, Θρησκεία, Φιλοσοφία
Ανόργανο, Οργανικό, Πνευματικό
Κολλεκτιβισμός, ατομικισμός, Ελληνικός Κοινοτισμός

Σύμφωνα με την εγελιανή διαλεκτική, λοιπόν, αυτές οι τριάδες των νοητών φαινομένων, που μπορεί να είναι φυσικής, ιστορικής, πολιτιστικής και πνευματικής υφής, λειτουργούν με την σχέση «θέση, αντίθεση, σύνθεση» και αποτελούν ιστορική αναγκαιότητα, δηλαδή το «πρότερο» γεννά το «ύστερο». Κάθε επόμενο βήμα ή στάδιο είναι αποτέλεσμα των προηγούμενων.
Έτσι στην προκείμενη περίπτωση ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ αποτελεί το τρίτο και τελευταίο βήμα στην πολιτική συγκρότηση μιας κοινωνίας από τις απαρχές της.

Κολεκτιβιστικές είναι οι κοινωνίες στις οποίες εκλείπουν τα ατομικά δικαιώματα και η ελευθερία του προσώπου, γιατί όλα τα μέσα οικονομικής παραγωγής ελέγχονται από το κράτος και απαγορεύεται κάθε μορφή ελεύθερης οικονομικής δραστηριότητας. Τέτοιες κοινωνίες ήταν οι παλιές κοινωνίες των δούλων και της κυριαρχίας των βασιλέων, όπως η αιγυπτιακή, η βαβυλωνιακή, η περσική κ.λ.π. καθώς και οι νεότερες κοινωνίες στις οποίες επικράτησε ο κομμουνισμός ή ο σοσιαλισμός στις οποίες εξαφανίστηκε το «άτομο» χάριν της κοινωνίας.

Ατομικιστικές είναι οι κοινωνίες στις οποίες πρωταγωνιστής είναι το άτομο και τα δικαιώματά του. Είναι το επόμενο στάδιο μετά τις κολεκτιβιστικές. Τέτοιες κοινωνίες ήταν η αρχαία ελληνική, η ρωμαϊκή και η νεωτερική ( δυτικός πολιτισμός). Αξίζει να αναφερθεί ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ του αληθινού ατομικισμού της αρχαίας ελληνικής και του ψευδοατομικισμού της νεωτερικής.

Το τρίτο στάδιο, στις κοινωνίες που επικρατεί ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ μιλάμε για μια υπερβατική πολιτική τομή των προηγούμενων δύο σταδίων. Στις κοινωνίες αυτές η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής ή ο τρόπος οργάνωσης δεν αποφασίζονται ούτε από το κράτος (κολεκτιβισμός) ούτε από τους ιδιώτες ( ατομικισμός) ούτε από ένα μείγμα αυτών, αλλά από τους ίδιους τους πολίτες. Όλα βρίσκονται στα χέρια του ίδιου του λαού. Επίσης επιτυγχάνει το πολιτικό μέτρο με το να σέβεται τα ατομικά δικαιώματα μεταβάλλοντας το άτομο σε «ΠΡΟΣΩΠΟ». «Άτομο» σημαίνει τον αποκομμένο πολίτη που ιδιωτεύει, δεν ασχολείται με τα κοινά και δε συμμετέχει είτε γιατί τις αποφάσεις τις παίρνει το κράτος ή οι κάποιοι ιδιώτες. Αντίθετα «ΠΡΟΣΩΠΟ» σημαίνει τον πολίτη που συμμετέχει και συναποφασίζει για τα πάντα. Τέτοιου  είδους  κοινωνίες συναντήσαμε στην αρχαία κλασσική Ελλάδα και  στη σημερινή Ελβετία σε μεγάλο βαθμό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην περίοδο λίγο πριν και λίγο μετά τον διαφωτισμό συναντήσαμε στη δύση μια πιθηκίζουσα μορφή κοινοτισμού, τον «ελευθεριακό κοινοτισμό», ο οποίος μετατράπηκε σε κολεκτιβισμό.

Ο ΜΟΝΟΣ ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟΣ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΕΒΕΤΑΙ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΘΙΣΤΑ «ΠΡΟΣΩΠΟ» ΔΗΛΑΔΗ ΕΝΤΑΣΣΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΠΑΡΞΗ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΤΗΣ.

Πηγή: http://eupolisgr.gr/

Νέα κυκλοφορία: Κοινοτισμός, το έργο του Κωνσταντίνου Καραβίδα και οι συγγενείς προσεγγίσεις - του Μ. Μελετόπουλου

Απριλίου 26, 2013 at 9:09 πμ

Νέα κυκλοφορία: Κοινοτισμός, τό ἔργο τοῦ Κωνσταντίνου Καραβίδα καί οἱ συγγενεῖς προσεγγίσεις

Κοινοτισμός, τό ἔργο τοῦ Κωνσταντίνου Καραβίδα καί οἱ συγγενεῖς προσεγγίσεις

Συγγραφέας: Μελέτης Η. Μελετόπουλος

Σελ. 488

Έτος Έκδοσης: 2013

Τιμή: 23 ευρώ

Εναλλακτικές Εκδόσεις / Δοκίμιο 19

Ἡ μελέτη αὐτή (πού ἐγκρίθηκε μέ ἄριστα ὡς διδακτορική διατριβή ἀπό τήν Φιλοσοφική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν) ἔχει ὡς ἀντικείμενο ἕνα πρωτότυπο, ρηξικέλευθο νεοελληνικό ἰδεολογικό κίνημα, τόν Κοινοτισμό. Οἱ κοινοτικές ἰδέες, πού βρίσκονται σήμερα στήν πρώτη γραμμή τῆς ἐπικαιρότητας στίς ΗΠΑ, χάρις στό ἔργο τοῦ Ἀ. Ἐτζιόνι, στήν Ἑλλάδα εἶχαν ἤδη ἐμφανισθεῖ ἀπό τίς ἀρχές τοῦ περασμένου αἰῶνα. Τό νεοελληνικό κοινοτικό ρεῦμα ἰδεῶν ἐκφράζεται κυρίως ἀπό τέσσερις στοχαστές: τόν Ἴωνα Δραγούμη, πού πρῶτος προέβαλε τίς κοινότητες ὡς κύτταρα τῆς κοινωνικῆς καί πολιτικῆς ζωῆς τοῦ ἔθνους, τόν Κωνσταντῖνο Καραβίδα, πού παρουσίασε ὁλοκληρωμένη κοινοτική κοσμοθεωρία, τόν Ντῖνο Μαλλοῦχο, πού ἐξέδωσε στόν Μεσοπόλεμο τό ριζοσπαστικό περιοδικό «Κοινότης» καί τόν Δημοσθένη Δανιηλίδη, πού δικαίωσε ἱστορικά τίς κοινότητες μέ τό κοινωνιολογικό του ἔργο. Οἱ στοχαστές αὐτοί δέν συγκροτοῦν σχολή μέ τήν στενή ἔννοια τοῦ ὅρου, λόγω τῆς ἰσχυρῆς ἰδιοτυπίας τους. Ἀλλά oἱ ἀλληλεπιδράσεις μεταξύ τους ἦταν ἰσχυρές, σέ προσωπικό καί σέ ἰδεολογικό ἐπίπεδο, ὅπως καί οἱ ἐκλεκτικές συγγένειες. Ὁ συγγραφέας μελετᾶ καί ἀναλύει ἑπομένως τήν ἐσωτερική δομή αὐτοῦ τοῦ ρεύματος ἰδεῶν, τήν θέση του στόν κόσμο τῆς νεοελληνικῆς διανόησης, τίς πολιτικές ἐκφράσεις καί συμμαχίες του, τίς ποικίλες βραχυπρόθεσμες καί μακροπρόθεσμες ἐπιδράσεις του.
Ἐπίσης ἐξετάζονται οἱ διαστρεβλώσεις πού ὑπέστησαν οἱ ἰδέες αὐτές, λόγω ἰδεολογικῶν ἤ καί προσωπικῶν κινήτρων. Ἐκτός ἀπό τήν συστηματική ἀποδελτίωση καί ταξινόμηση τοῦ ἔργου τῶν Ἑλλήνων κοινοτιστῶν καί τήν ἀξιοποίηση ἄγνωστου μέχρι σήμερα πρωτογενοῦς ὑλικοῦ, ὁ ἀναγνώστης θά βρεῖ στήν μελέτη αὐτή μία πλήρη, πρωτότυπη βιογραφία τοῦ Κ. Καραβίδα, πού ἀποδεικνύει τήν συνέπεια μεταξύ τῶν ἰδεῶν του καί τοῦ βίου του. Τήν ἄγνωστη προσωπικότητα τοῦ Ντίνου Μαλούχου, πού ξεκίνησε ὡς μαρξιστής φοιτητής γεωπονικῆς στήν Ἰταλία, προσηλυτίσθηκε στόν κοινοτισμό ἀπό τόν Καραβίδα, μεταφέροντας ὅμως στήν κοινοτική σκέψη σημαντικά στοιχεῖα τοῦ μαρξισμοῦ, γιά νά πεθάνει νεώτατος στά τριανταένα του χρόνια. Τήν βιωματική σχέση τοῦ Δ. Δανιηλίδη μέ τόν κοινοτισμό, ἀφοῦ ἀφετηρία τῆς πολυκύμαντης ζωῆς του ἦταν oἱ ἑλληνικές κοινότητες τῆς Καππαδοκίας. Τήν προσπάθεια τοῦ Δραγούμη νά ἐφαρμόσει τίς κοινοτικές του ἀντιλήψεις στήν Μακεδονία του Μακεδονικοῦ Ἀγώνα καί στήν Κωνσταντινούπολη τῆς νεοτουρκικῆς ἐπανάστασης. τήν διαμόρφωση ἀπό τους κοινοτιστές πρωτότυπων μεθοδολογικῶν καί ἐννοιολογικῶν ἐργαλείων γιά τήν ὀρθή προσέγγιση τῆς νεοελληνικῆς πραγματικότητας. μία ἐξαιρετικά πρωτότυπη καί ριζοσπαστική κριτική τῆς νεοελληνικῆς πολιτικῆς καί πνευματικῆς ζωῆς.Τέλος, μία ἐνδιαφέρουσα σύγκριση τοῦ νεοελληνικοῦ κοινοτισμοῦ μέ ἀντίστοιχα εὐρωπαϊκά καί ἀμερικανικά ρεύματα ἰδεῶν, ὅπου ἐπισημαίνεται ἡ ἰδιαιτερότητα τοῦ νεοελληνικοῦ μοντέλου, πού ὀφείλεται στήν ἐπίδραση τοῦ ἰδεώδους τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ ἄστεως καθώς καί στήν ἀπουσία βιομηχανικοῦ μετασχηματισμοῦ δυτικοῦ τύπου ἀπό τήν ἑλληνική κοινωνική ἐξέλιξη.

 

Πηγή: http://ardin-rixi.gr

Για το τριήμερο του Άρδην στην Θεσσαλονίκη (εναλλακτική οικονομία και κοινοτισμός)

Οικολογία — Σεπτεμβρίου 24, 2012 at 1:03 μμ

Για το τριήμερο του Άρδην στην Θεσσαλονίκη (εναλλακτική οικονομία και κοινοτισμός)



Πραγματοποιήθηκε το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε, το τριήμερο του Άρδην και της Ρήξης στη Θεσσαλονίκη για την εναλλακτική οικονομία και τον κοινοτισμό.

- Την Παρασκευή 21/09, συζητήσαμε με τον Κάρλος Σιμόν Φορκάδε, για τον τρόπο με τον οποίο η Κούβα αντιμετώπισε την σαρωτική κατάρρευση του σοβιετικού μοντέλου, μετά το 1989, και πως υιοθέτησε πολιτικές αυτάρκειας και εναλλακτικής οικονομίας.

- Το Σάββατο πραγματοποιήσαμε εκδήλωση με θέμα τις προοπτικές της εναλλακτικής οικονομίας και του κοινοτισμού στην Ελλάδα. Σε αυτήν μίλησε ο Μ. Βραχνάκης, για της προοπτικές πολύπλευρης ανάπτυξης (κτηνοτροφικής, γεωργικής, αγροτουριστικής) που κυοφορούν οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής υπαίθρου, ο Γ. Δαουτόπουλος για τις αντιφάσεις του κυρίαρχου διατροφικού μοντέλου της χώρας, αλλά και τις αδυναμίες των διάφορων εγχειρημάτων που ξεπήδησαν μέσα στα 2 τελευταία χρόνια της κρίσης. Τέλος, ο Κ. Νικολάου αναφέρθηκε στη δυνατότητα συγκρότησης ενός συναιτεριστικού εγχειρήματος διάθεσης βιολογικών προϊόντων απευθείας από τους παραγωγούς.

Τα βίντεο από τις εισηγήσεις των Γ. Δαουτόπουλου και Κ. Νικολάου, είναι διαθέσιμα εδώ κι εδώ.

Η ημέρα ολοκληρώθηκε με συντροφική κουζίνα – γλέντι στο στέκι μας.

- Τέλος, την Κυριακή, 23 Σεπτεμβρίου ακολούθησε η έκδρομη στο Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα, με ξενάγηση στον βιότοπο από τον βιολόγο Δ. Μπούσμπουρα.

Τέλος, επισυνάπτουμε την εισήγηση που πραγματοποιήθηκε από την πλευρά μας, στο πλαίσιο της συζήτησης του Σαββάτου:

***

Καλησπέρα σε όλους και σε όλες.

Σας καλωσορίζουμε όλους, στο στέκι του Άρδην και της Ρήξης, όπου μαζευτήκαμε σήμερα για να κουβεντιάσουμε πάνω στις πραγματικές προοπτικές που έχουμε ως κοινωνία, να αποτινάξουμε αυτήν την δεινή κατάσταση, να μεταβάλουμε ποιοτικά τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε. Δεν πρόκειται για μια συζήτηση στο ίδιο μήκος κύματος που είχαμε συνηθίσει μέσα στο ‘αντιμνημονιακό κίνημα’, για το χρέος, την Τρόικα, τις δυνατότητες της άμεσης πολιτικής ανατροπής της δεινής πορείας που έχει λάβει η χώρα.

Είναι περισσότερο μια συζήτηση για τις κοινωνικές προϋποθέσεις ώστε κάτι τέτοιο να γίνει εφικτό. Και εδώ είναι που εντοπίζουμε την μεγάλη ανάγκη να ανοίξει και να συστηματοποιηθεί μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την εναλλακτική οικονομία, τον κοινοτισμό, τη στροφή προς την περιφέρεια, και την ποιοτική αγροτική παραγωγή. Φαινόμενα που μπορεί να συντελούνται στο περιθώριο της σημερινής τελματωμένης κατάστασης, ωστόσο αποτελούν τα μόνα που ενέχουν μέσα τους θετικές προοπτικές, που μας επιτρέπουν να δούμε την κρίση ως ευκαιρία.

Αυτό που μπορεί να κάνει μια δημόσια συζήτηση, τώρα, είναι να μαζέψει όλα αυτά τα ατάκτως ερειμμένα φαινόμενα, και να τα συνθέσει μαζί με άλλα σ’ ένα ελληνικό εναλλακτικό μοντέλο απάντησης στην παρούσα εθνική και παγκόσμια κρίση.

Ως προς αυτό, έχουμε να κάνουμε δύο προκαταρκτικά σχόλια.

Πρώτον, για τη σημασία των φαινομένων αυτών καθαυτών. Έχουμε μια τάση να υποτιμάμε φαινόμενα όπως αυτό της πλατιάς εξάπλωσης δικτύων παράκαμψης μεσαζόντων, που ξεκίνησε πέρυσι με τις πατάτες, ή εκείνο της επιστροφής στην περιφέρεια –ως φαινόμενα δευτερεύοντα σε σχέση με το κύριο που αντιμετωπίζουμε. Κι όμως, τέτοιοι κοινωνικοί μετασχηματισμοί, που θα σημάνουν μια κάποια αστυφυγία από την Αθήνα και τα υπόλοιπα μεγάλα αστικά κέντρα, που θα αναπτύξουν την συνεργατική οικονομία και τον κοινοτισμό είναι απαραίτητοι όροι για την ανατροπή της συνθήκης εθνικής και κοινωνικής εξαθλίωσης που ζούμε. Διότι, πολύ απλά, σήμερα η κοινωνία μας είναι σε τέτοιο βαθμό μολυσμένη από τον παρασιτισμό, που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Κοιτάξτε τι ροπή έχει προς το κατακερματισμό, πόσο εύκολα επιστρατεύουν οι αντίπαλοί μας τον ‘κοινωνικό αυτοματισμό’ που στρέφει το ένα στρώμα εναντίον του άλλου σε μια τακτική διαίρει και βασίλευε, ώστε να περάσει αυτή η πολιτική εθελοδουλίας. Τούτο συμβαίνει, γιατί ακριβώς, έχουμε να κάνουμε με τάξεις αδύναμες, υπονομευμένες από τον παρασιτισμό, που δεν μπορούν να διαμορφώσουν κοινωνικές συμμαχίες, ένα μέτωπο για να σώσουν εαυτόν, και ευρύτερα την κοινωνία. Πάρτε τους δημόσιους υπαλλήλους: Με αμαρτωλές συνδικαλιστικές ηγεσίες, που εν πολλοίς είχαν συναινέσει στο κλεπτοκρατικό όργιο των αρχουσών τάξεων, και ένα μοντέλο δουλειάς πολύ υδροκέφαλο, και πολύ κοντά στον πυρήνα του παρασιτισμού, τώρα εμφανίζονται παντελώς αδύναμοι να πείσουν ακόμα και εαυτούς ότι έχει πια αξία να υπερασπιστείς τα δημόσια αγαθά –κι έτσι παραδίδονται μέσα από αδιέξοδους αγώνες στην κιμαδομηχανή της Τρόικα.

Αυτά τα φαινόμενα, τώρα, που περιγράφουμε μας αποκαθιστούν σε κάποιο βαθμό από τη μόλυνση του παρασιτισμού, και όσο πλατύτερα γίνονται, τόσο περισσότερο βοηθούν στο να υπάρξουν κοινωνικά στρώματα που έχουν φύσει και θέσει τη δυνατότητα να ασκήσουν μεγαλύτερη αντίσταση στην επέλαση την οποία βιώνουμε.

Δεύτερον και κλείνουμε, γιατί εδώ ο ρόλος μας είναι συντονιστικός και όχι εισηγητικός. Πιστεύουμε ότι τα φαινόμενα αυτά περιέχουν εν σπέρματι μέσα τους ένα μοντέλο βιώσιμο για την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Και όταν λέμε βιώσιμου, εννοούμε βιώσιμου απ’ όλες τις απόψεις. Δηλαδή που θα μας επιτρέψει να σταθούμε τόσο στην παγκόσμια οικονομία, όσο και θα είναι βιώσιμο στο εσωτερικό, δηλαδή κοινωνικά δίκαιο, ισορροπημένο, οικολογικό. Ποια στοιχεία είναι αυτά; Πρώτον, η έμφαση στην αγροτική παραγωγή. Το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας είναι το περιβάλλον, και μια παράδοση αρμονικής και δημιουργικής συνύπαρξης του ανθρώπου με αυτό. Δεύτερον, είναι η ιστορία, η παράδοσή μας, και η παιδεία που αυτή εμπεριέχει. Ο τουρισμός, ιδιαίτερα έτσι όπως δραστηριοποιείται σήμερα, βιομηχανικός και αρπακτικός, είναι μια προοπτική φτηνής εκποίησης του συγκριτικού μας πλεονεκτήματος. Το τσακίζει για μια βραχυπρόθεσμη ευημερία, που όπως είδαμε έχει πολύ κοντά ποδάρια.

Αντίθετα, ένα μοντέλο που θα είναι αποκεντρωμένο και αποφασιστικά στραμμένο προς την εσωτερική αγορά είναι βιώσιμο για τη χώρα. Ένα μοντέλο, που θα παράγει υψηλής ποιότητας αγροτικά προϊόντα (τα οποία ακόμα και σήμερα, στις συνθήκες του λυσσαλέου πλανητικού ανταγωνισμού είναι περιζήτητα στην παγκόσμια αγορά), αλλά και θα συνδυάζει την αγροτική παραγωγή με την μικρή και μεσαία, βέλτιστης τεχνολογίας δευτερογενή παραγωγή, μπορεί να βοηθήσει τη χώρα να σταθεί στα πόδια της. Και παρέχει την κατάλληλη, παραγωγική βάση, για να θυμηθούμε και τα περασμένα μαρξιστικά, για μια πολιτεία των Ελλήνων στηριγμένη στην κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα, την οικολογία και τον υψηλό πολιτισμό. Ούτως ή άλλως, ένα τέτοιο μοντέλο δεν απαντάει μόνο στις ιδιαιτερότητες της χώρας, και δεν πηγάζει μόνο από την κληρονομιά των δικών μας παραδόσεων. Έρχεται να συναντήσει ό,τι πιο σύγχρονο έχουν να κομίσουν τα παγκόσμια κινήματα χειραφέτησης, για ένα εξισωτικό μεταβιομηχανικό κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο που να υπερβαίνει τα αδιέξοδα του παρόντος συστήματος.

Αυτός είναι ο στόχος, και θα πρέπει να αξιοποιήσουμε ό,τι στοιχεία μας δίνει σήμερα η θλιβερή πραγματικότητα για να ξεκινήσουμε το ταξίδι μας προς αυτόν.

http://ardin-rixi.gr/archives/8214

3ήμερο στην Θεσσαλονίκη (21-23/09): Εναλλακτική οικονομία και κοινοτισμός. Απάντηση στην κρίση;

3ήμερο στην Θεσσαλονίκη (21-23/09): Εναλλακτική οικονομία και κοινοτισμός. Απάντηση στην κρίση;
http://ardin-rixi.gr/archives/8101
Το Άρδην και η Ρήξη διοργανώνουν τριήμερο εκδηλώσεων, στο στέκι τους Βαλαωρίτου 1 & Δωδεκανήσου στις 21-23/09.

Σκοπός του τριημέρου, είναι να ψηλαφίσουμε τους όρους για ένα εναλλακτικό ελληνικό μοντέλο που θα μας βγάλει έξω από το τέλμα της κρίσης. Ένα τέτοιο μοντέλο, θα πρέπει να διασταυρώνει τρία μεγάλα ρεύματα που απαντώνται τόσο σε όλα τα σύγχρονα κινήματα χειραφέτησης. Πρώτον, την αλληλέγγυα, συνεργατική οικονομία και τον κοινοτισμό. Δεύτερον, την αποκέντρωση, και την έμφαση στη μικρή και μεσαία παραγωγική κλίμακα. Τρίτον, την αποφασιστική αξιοποίηση του πλούτου της ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας του κάθε λαού. Με συνθέσεις προς αυτήν την κατεύθυνση, αναδεικνύεται μια άλλη σχέση με τον λαό και τον τόπο, που υπερβαίνει τα αδιέξοδα της εθνικής υποδούλωσης, της κοινωνικής αποσύνθεσης και της οικολογικής κατάρρευσης που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζούμε.

Πρόγραμμα:

Παρασκευή 21.09.2012

19:30 Προβολή ταινίας: Η δύναμη της κοινότητας: Πώς η Κούβα αντιμετώπισε το Peak Oil (ΗΠΑ, 50΄)
Η αποφασιστική στροφή της Κούβας προς ένα εναλλακτικό μοντέλο παραγωγής και το
πώς της επέτρεψε να διασωθεί από την παγκόσμια απομόνωση και την κατάρρευση που
αντιμετώπισε μετά την πτώση του Ανατολικού Μπλοκ

20:30: Συζήτηση με τον Κάρλος Σιμόν Φορκάδε, του Ομπσερβατόριο Κρίτικο της Κούβας, πάνω στην ταινία


Σάββατο 22.09.2012:

19:30 Συζήτηση: Η εναλλακτική οικονομία και ο κοινοτισμός στην Ελλάδα, ιδιαιτερότητες, προβλήματα και προοπτικές

Ομιλητές: Γ. Δαουτόπουλος (καθ. Γεωπονίας), Κ. Νικολάου (δρ Περιβαλλοντολόγος), Μ. Βραχνάκης (επ. καθηγητής ΤΕΙ Λάρισας)

22.00: Συντροφική Κουζίνα/ Ρεμπέτικο γλέντι

Κυριακή 23.09.2012:

Περιήγηση/ποδηλατική εκδρομή στο Δέλτα Αξιού, Λουδία, Αλιάκμονα.

Αναχώρηση από το στέκι του Άρδην στις 10.30 με αυτοκίνητα και ποδήλατα.

Τηλέφωνα επικοινωνίας (για την εκδρομή): Κώστας Μαυρίδης (6977965644) – Γιώργος Ρακκάς (6972720422)

από το ardin-rixi.gr

Τρείς συγγραφείς - τέσσερα βιβλία - του Σπύρου Κουτρούλη

30 μέρες Πολιτική & Πολιτισμός, Θεωρία, Ρήξη φ. 87— Σεπτεμβρίου 10, 2012 at 11:57 πμ

Τρεις συγγραφείς – τέσσερα βιβλία

Μια επιλογή από τις καλοκαιρινές βιβλιοπροτάσεις

του Σπύρου Κουτρούλη από τη Ρήξη (φ. 87)

Μπροστά στις καλοκαιρινές διακοπές οι εφημερίδες συνηθίζουν να δημοσιεύουν αφιερώματα, στα οποία προτείνουν διάφορα βιβλία, συνήθως αυτά που έχουν εκδοθεί πιο πρόσφατα. Φυσικά, ο αναγνώστης δεν είναι απαραίτητο να τους ακολουθήσει, διότι σε πολλές περιπτώσεις έργα που έχουν εκδοθεί παλαιότερα μπορεί να διατηρούν τη σημασία τους και το ενδιαφέρον, παρά το χρόνο που έχει κυλήσει.
Στο τελευταίο καλοκαιρινό διάστημα, ανάμεσα στα έργα που διαβάσαμε, ξεχωρίσαμε τα ακόλουθα.


Ξεκινώ με το έργο του ψυχίατρου Ιωάννη Τσέγκου Ο Ψυχιατρικός Κοινοτισμός: Στάσεις και Αποστάσεις στο σύγχρονο ψυχοθεραπευτικό γίγνεσθαι (σελ.304), που εκδόθηκε από τον «Αρμό». Ο Ι. Τσέγκος είναι ευρύτερα γνωστός για τις προσπάθειες που κάνει για τη διάσωση της ελληνικής γλώσσας, με την ανάδειξη της καίριας σημασίας που έχει η προσήλωση στην ιστορική ορθογραφία και το πολυτονικό. Στα κοινά είναι από παλαιά δραστήριος και δείγμα αυτού είναι ότι ένας άλλος ψυχίατρος και συγγραφέας, ο Μ. Μαρκίδης, τον μνημονεύει ως αυτόν που γνώρισε τον Π. Κονδύλη στην παρέα που παλαιότερα εξέδιδε το περιοδικό Μαρτυρίες και στην συνέχεια το περιοδικό Σημειώσεις.
Το παρόν έργο, γραμμένο με επιστημονικό, αλλά και γλαφυρό ύφος, είναι καρπός των σημαντικών γνώσεων και της πλούσιας εμπειρίας που διαθέτει ο συγγραφέας, από τον χώρο της ψυχιατρικής και της κοινωνικής δράσης ως πολίτης. Τον κοινοτισμό, που τον διακρίνει από τον ατομικισμό και τον κολεκτιβισμό, τον αξιολογεί ως ένα μέρος της ελληνικής παράδοσης που μπορεί να δώσει απαντήσεις στα σημερινά ερωτήματα. Κατ’ αρχήν καταλήγει σε ένα συμπέρασμα για τον χαρακτήρα και τις δυνατότητες της «θεραπευτικής κοινότητας» μάλλον απαισιόδοξο, καθώς τη χαρακτηρίζει αντίγραφο των προτεσταντικών σεκτών (σελ. 89), που αντί να «εμβαθύνει στην μελέτη και την χρήση της κοινωνικής διαστάσεως, με την έννοια του κοινωνείν, την οποία θα μπορούσε να καλλιεργήσει με τις μικρές ομάδες και ιδιαίτερα τις λεγόμενες αναλυτικές, προτιμά την επίδοση σε ακτιβισμούς, την εξιδανίκευση του αυθορμητισμού και, κυρίως, την υποτίμηση ή και την απόρριψη, για πολλούς και διάφορους λόγους, της αναγκαιότητας εκπαιδευμένων κοινοτικών θεραπευτών» (σελ. 89). Η αναφορά που κάνει στον ελληνικό κοινοτισμό –ως σύστημα πολιτικό και κοινωνικό– εξαντλεί με μεθοδικότητα την υπάρχουσα βιβλιογραφία. Τελικά τον τοποθετεί ως μια σημαντική προϋπόθεση ώστε να επιτύχουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα οι δραστηριότητες των θεραπευτικών κοινοτήτων. Κλείνοντας μάλιστα, στα συμπεράσματα του έργου του, επισημαίνει: «Η κοινοτική ή προσωπική, ακριβέστερα θεραπεία, πρέπει να λαμβάνει σοβαρώς υπ’ όψιν τον εκάστοτε κοινωνικό παράγοντα, την κουλτούρα και την παράδοση κάθε τόπου και περιοχής και να αποφεύγει ή να δυσπιστεί σε σχήματα εισαγόμενα από άλλους τόπους, πολιτισμούς και παραδόσεις. Εάν θέλουμε να ισχύσουν πραγματικές κοινοτικές αρχές στην ψυχιατρική, τουλάχιστον για εδώ, στην Ελλάδα, οι προϋποθέσεις είναι εξαιρετικά ευνοϊκές, αρκεί να αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε την πλούσια, μακραίωνη, αλλά δυστυχώς αγνοημένη και από εμάς, ελληνική κοινοτική παράδοση.»(σελ. 275).


Δύο βιβλία του Γ. Ανδρειωμένου, τα οποία εκδόθηκαν από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, εμπλουτίζουν τη βιβλιογραφία μας για τη μεταξική δικτατορία με την εξαντλητική αποδελτίωση των δύο σημαντικότερων προπαγανδιστικών της εντύπων. Το πρώτο με το τίτλο Η πνευματική ζωή υπό επιτήρηση: Το παράδειγμα του περιοδικού το Νέον Κράτος (σελ. 350), εκτός από την εισαγωγή του συγγραφέα, έχει πλήρη αναφορά στα περιεχόμενα και στην ύλη καθώς και καταλόγους με κριτήρια το θέμα και τον συγγραφέα. Τη διεύθυνση του περιοδικού είχε ο Άριστος Καμπάνης, ενώ στη συντακτική επιτροπή συμμετείχαν οι καθηγητές της Νομικής, Γ. Ματζούφας (γαμπρός του Μεταξά) και ο Ν. Κούμαρος. Ο Καμπάνης, μετά την εισβολή των Γερμανών θα συνεργαστεί μαζί τους, θα διευθύνει το περιοδικό των κατοχικών στρατευμάτων Ο Εικοστός Αιών, και θα τους ακολουθήσει κατά την υποχώρησή τους. Μετά την απελευθέρωση θα καταδικαστεί ως προδότης της πατρίδας και θα πεθάνει στο ψυχιατρείο του Δαφνίου. Ανάμεσα στους αρθρογράφους του περιοδικού ήταν διανοούμενοι όπως ο Γρυπάρης, ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας και άλλοι, που στη συνέχεια θα στρατευθούν με την αριστερά, όπως ο Α. Σικελιανός, ο Π. Λεκατσάς και η Ρίτα Μπούμπη-Παπά, αποδεικνύοντας ότι τα σύνορα ανάμεσα στις παρατάξεις, στη χώρα μας, δεν είναι αδιαπέραστα, ενώ οι μετατοπίσεις που σημειώνονται δεν έχουν απαραίτητα υστερόβουλα κίνητρα.
Το δεύτερο βιβλίο του Γ. Ανδρειωμένου, με τον τίτλο Η νέα γενιά υπό καθοδήγηση: Το παράδειγμα του περιοδικού η Νεολαία (1938-1941) (σελ. 902), εκτός της εισαγωγής, περιέχει αναλυτική παρουσίαση περιεχομένων και ευρετήριο. Εδώ θα δούμε ότι και οι ιδέες όπως και τα πρόσωπα, κυκλοφορούν ανάμεσα στις παρατάξεις. Έτσι διαβάζουμε δημοσίευμα όπου το μεταξικό καθεστώς προτείνει την κατάργηση των τόνων ως αναχρονισμό (σελ. 72), ενώ σε άλλο σημείο προτείνεται η καύση των νεκρών (σελ. 73). Οι συνεργάτες του περιοδικού χωρίζονται στους ιδεολόγους του καθεστώτος, όπως ήταν η Σίτσα Καραϊσκάκη, η οποία θα συνεργαστεί με τους κατακτητές, και σε όλους τους υπόλοιπους οι οποίοι, άλλοι, όπως ο Τ. Καΐμη, ήταν πολιτικά ουδέτεροι, άλλοι όπως ο Γ. Βερίτης, τον βρίσκουμε να διαπρέπει μεταπολεμικά ως ποιητής στις ευσεβιστικές χριστιανικές οργανώσεις, ενώ τέλος μια μεγάλη μερίδα, όπως ήταν ο Ν. Καζαντζάκης, ο Στρατής Δούκας, ο Μ. Αυγέρης, ο Α. Βεάκης και η Σ. Μαυροειδή-Παπαδάκη, η οποία θα γράψει τον ύμνο του ΕΛΑΣ., θα στρατευθεί τα επόμενα χρόνια δυναμικά με την αριστερά στις διάφορες κομματικές μορφές.


Τέλος, το βιβλίο της Γκόλφως Μαγγίνη Για μια ερμηνευτική του Τεχνικού Κόσμου: από τον Χάϊντεγκερ στη σύγχρονη τεχνοεπιστήμη (Εκδόσεις Πατάκη, σελ. 438) αποτελεί μια ολοκληρωμένη παρουσίαση των εντυπωσιακών επιρροών που άσκησε και των ευρύτατων προβληματισμών που δημιούργησε η κριτική ερμηνεία του Χάιντεγκερ στην Τεχνική και στην κυριαρχία της πάνω στον κόσμο. Είναι ενδιαφέρον το ότι η ελληνική βιβλιογραφία σε μεγάλο βαθμό αγνοεί τη σοβαρή συζήτηση που διεξάγεται ανάμεσα σε αυτούς που υιοθετούν την χαϊντεγκεριανή ερμηνευτική και σε αυτούς που την απορρίπτουν, και την οποία η συγγραφέας πρωτοποριακά και ευκρινώς μας παρουσιάζει. Διαβάζουμε λοιπόν ότι ένας σύγχρονος στοχαστής, ο X. Ντρέιφους, υποστηρίζει ότι «ο Χάιντεγκερ δεν μιλά στο όνομα ενός αντιτεχνολογικού αντιδραστικού μοντερνισμού και δεν περιπίπτει στις συνήθεις συμβατικές κριτικές και τις ψευδοανθρωπιστικές ανησυχίες που διατυπώνονται όσον αφορά την τεχνολογική πρόοδο» (σελ. 151), ενώ θα θεωρήσει ότι μια κατανόηση με νέους όρους «είναι που ο Χάϊντεγκερ αποκαλεί νέο θεό. Γι’ αυτό και διατείνεται ότι «μονάχα ένα νέος θεός μπορεί να μας σώσει» (σελ. 155).
Στο έργο εξετάζονται αναλυτικά θέσεις όπως αυτή που συνδέει τη γενεαλογία της κυριαρχίας της τεχνικής με την κυριαρχία αυτού που ο Γερμανός φιλόσοφος ονομάζει επιγραμματικά «δυτική μεταφυσική», περιλαμβάνοντας σε αυτό τον όρο ένα μεγάλο ρεύμα του δυτικού στοχασμού, που ξεκινά από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, φτάνει στον Καρτέσιο, στον Λάιμπνιτς, στον Καντ, στον Έγελο, και ολοκληρώνεται τελικά στον Νίτσε. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό να διαβαστεί το έργο του Χάιντεγκερ Η προέλευση του έργου τέχνης, αλλά και η Επιστολή για τον Ανθρωπισμό. Ενδιαφέρον είναι ότι η ερμηνευτική του θεμελιώνεται άμεσα σε κείμενα των Προσωκρατικών, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, ώστε να μπορέσει να αντιπαραθέσει την αρχαιοελληνική τέχνη στη νεωτερική τεχνική (σελ. 235). Η Μαγγίνη σημειώνει: «Είναι σαφές, αφενός, ότι η ενδότερη οντολογικοϊστορική σχέση της νιτσεϊκής μεταφυσικής με την τεχνική συνιστά την απάντηση του Χάιντεγκερ στις απόπειρες πρόσληψής της από θεωρητικούς του εθνικοσοσιαλισμού όπως ο Άλφρεντ Μπάουμλερ» (σελ. 276) και θα συμπληρώσει ότι ο Χάιντεγκερ καταλήγει πως «η κατεξοχήν φανέρωση της βούλησης για δύναμη δεν είναι άλλη από τη βούληση για τεχνική κυριαρχία» (σελ. 279) η οποία έχει ως ανθρωπολογικό τύπο, που απαντά στις απαιτήσεις της, τον νιτσεϊκό «υπεράνθρωπο»(σελ. 292) και τον «τελευταίο άνθρωπο» (σελ. 327). Τέλος, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η διαπραγμάτευση του διαλόγου για την Τεχνική που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον Χάιντεγκερ και τον συγγραφέα του Εργάτη και θαυμαστή της τεχνικής κυριαρχίας Ε. Γιούνγκερ.

αναδημοσιεύεται από το http://ardin-rixi.gr/archives/7474